Nhu cầu thép Việt Nam sụt giảm do xây dựng gặp khó

Tập đoàn Hòa Phát, nhà sản xuất thép lớn nhất Đông Nam Á, đã tạm dừng hoạt động 4 lò cao vào mùa thu năm 2022. Các nhà sản xuất thép khác của Việt Nam sử dụng lò điện cũng buộc phải cắt giảm mạnh sản lượng.

“Ấn tượng của chúng tôi là mọi thứ cuối cùng đã chạm đáy, nhưng mọi thứ vẫn còn khá tồi tệ,” một giám đốc điều hành ngành cho biết. "Chúng tôi khó có thể thấy sự phục hồi ít nhất cho đến giữa năm 2023."

Việt Nam là nhà sản xuất thép lớn nhất trong số 10 thành viên ASEAN, và nhu cầu trong nước chậm chạp đã gây ra một tác động tiêu cực đến nền kinh tế chung của đất nước.

Tỷ lệ hoạt động tại các nhà sản xuất sử dụng lò điện ở miền Nam bắt đầu giảm vào khoảng tháng 9 năm 2022. Nhiều nhà máy trong số này được cho là đang hoạt động dưới 50% công suất, một số đang trong tình trạng hư hỏng. Nhân viên bị sa thải. 

Tổng doanh thu của ba nhà sản xuất thép lớn nhất Việt Nam - Hòa Phát, Tập đoàn Hoa Sen và Tập đoàn Nam Kim - đã giảm 25% so với cùng kỳ quý III, do cả giá sản xuất và thép đều giảm.

Hòa Phát đã tạm dừng sản xuất kim loại nóng tại hai trong số bốn lò đang hoạt động tại nhà máy thép hàng đầu Dung Quất, Quảng Ngãi kể từ tháng 11 năm ngoái. Công ty cũng tạm dừng khai thác tại một lò cao ở tỉnh Hải Dương. 

Do đó, ba trong số bảy lò cao của nhà sản xuất hiện không sản xuất thép. Lò cao được thiết kế để chạy hết công suất 24/7. Việc tạm dừng hoạt động có thể làm hỏng chúng và việc đưa một lò không hoạt động trở lại hoạt động thường mất thời gian.

Một lãnh đạo công ty cho biết Hòa Phát đã quyết định "cầm máu" dù đã cắt giảm rất nhiều chi phí hoạt động. 

Giá chào bán thép cuộn cán nóng, được sử dụng rộng rãi trong ngành ô tô và thiết bị điện, giảm mạnh trong mùa xuân 2022.

Do đó, sản lượng thép thô của công ty trong tháng 11 đã giảm 43% so với cùng kỳ xuống còn khoảng 380.000 tấn. Sản lượng trong 11 tháng đầu năm ngoái đã giảm 6% so với cùng kỳ năm ngoái xuống còn khoảng 7 triệu tấn chủ yếu do sản lượng bị cắt giảm mạnh trong vài tháng qua.

Hòa Phát lỗ ròng 1.786 tỷ đồng (76 triệu USD) trong giai đoạn từ tháng 7 đến tháng 9, khoản lỗ đầu tiên kể từ quý 10-12 năm 2008 do khủng hoảng tài chính châu Á.

Chiến tranh Ukraine đã thu hẹp cán cân cung cầu trên thị trường thép Việt Nam trong mùa xuân năm 2022. Vào thời điểm đó, mặc dù các nhà sản xuất thép trong nước đã hoạt động hết công suất nhưng vẫn phải vật lộn để đáp ứng nhu cầu. Nhưng mọi thứ đã thay đổi đáng kể.

Việt Nam đang dẩy mạnh chống tham nhũng, tập trung vào các giao dịch bất hợp pháp trên thị trường tài chính và vốn liên quan đến ngành bất động sản.

Đầu năm 2022, Trịnh Văn Quyết, chủ tịch công ty bất động sản và giải trí FLC Group, bị bắt vì nghi ngờ thao túng thị trường chứng khoán. Trong một động thái thượng tôn pháp luật cách đây không lâu, ông Đỗ Anh Dũng, Chủ tịch Tập đoàn BĐS Tân Hoàng Minh, đã bị bắt với cáo buộc lừa đảo chiếm đoạt tài sản liên quan đến trái phiếu thả nổi trị giá 10 nghìn tỷ đồng tại Việt Nam của 3 công ty trực thuộc tập đoàn.

Điều đó đã góp phần vào sự suy thoái trên thị trường bất động sản.

Mọi chuyện trở nên tồi tệ vào tháng 10 khi Trương Mỹ Lan, người sáng lập kiêm chủ tịch của công ty phát triển bất động sản Vạn Thịnh Phát Group Holdings, bị bắt giam cùng với ba giám đốc điều hành khác của công ty. Điều này làm dấy lên lo lắng lan rộng về sức khỏe tài chính của các công ty bất động sản và ngân hàng. Theo đó, quá trình cấp phép cho các dự án phát triển bắt đầu bị chậm lại, gây ra sự chậm trễ kéo dài trong một loạt các dự án chung cư và cơ sở hạ tầng.

Tổng doanh thu của ba nhà sản xuất thép lớn nhất của Việt Nam đã giảm 25% trong quý III so với một năm trước đó.

Thị trường bất động sản ở Trung Quốc, nơi tiêu thụ khoảng 60% sản lượng thép toàn cầu, cũng đang suy yếu. Trong bối cảnh dư thừa công suất ở Trung Quốc, các sản phẩm thép giảm giá của Trung Quốc đã tràn ngập các thị trường Đông Nam Á bao gồm cả Việt Nam, giáng thêm một đòn mạnh vào các nhà sản xuất thép Việt Nam.

Việt Nam là nước sản xuất thép lớn nhất trong số 10 thành viên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á. Nhu cầu chậm chạp trong nước gây cản trở cho nền kinh tế nói chung của đất nước.

Kết quả là giá các sản phẩm thép đã giảm. Giá chào bán thép cuộn cán nóng, được sử dụng rộng rãi trong ngành ô tô và thiết bị điện, vào khoảng 600 USD/tấn vào cuối tháng 12, giảm từ khoảng 950 USD vào mùa xuân năm 2022.

Mặt khác, giá nguyên vật liệu cho sản xuất thép như than luyện cốc cho lò cao, thép phế cho lò điện không giảm mạnh như giá thép. Điều này gây thêm áp lực kinh doanh cho các nhà sản xuất thép.

Một tin tốt là Trung Quốc đang có động thái dỡ bỏ các hạn chế hà khắc về COVID-19. Giá thép tại Trung Quốc đang bắt đầu phục hồi khi các nút thắt cổ chai phân phối do các chính sách zero COVID của Bắc Kinh được gỡ bỏ và kỳ vọng nhu cầu phục hồi tăng lên.

Trong một báo cáo được công bố vào tháng 12, công ty môi giới chứng khoán VNDirect đã chỉ ra một số "tín hiệu" cải thiện trong ngành thép, khi nhiều giám đốc điều hành trong ngành kêu gọi mở rộng tài khóa để đẩy nhanh các dự án công.

Thành An