Tín dụng bất động sản tăng cao, ngân hàng vẫn cần nới thêm room?

Số liệu công bố của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho thấy, trong 4 tháng đầu năm 2023, tín dụng bất động sản tăng tới 9,78%, trong khi tín dụng chung của nền kinh tế tăng 3,24%.

Tín dụng bất động sản tăng tới 9,78%

Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết, NHNN chưa bao giờ siết tín dụng bất động sản, mà chỉ kiểm soạt chặt chẽ rủi ro vào một số lĩnh vực bất động sản đầu cơ. Việc cấp tín dụng cho các doanh nghiệp, dự án bất động sản hoàn toàn do các tổ chức tín dụng quyết định trên cơ sở thỏa thuận với khách hàng.

Thực tế những năm qua, tăng trưởng tín dụng vào lĩnh vực bất động sản thường cao hơn mức tăng trưởng chung của nền kinh tế. Tại họp báo Chính phủ thường kỳ mới đây, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú khẳng định: NHNN luôn tạo điều kiện cho thị trường bất động sản và thị trường trái phiếu qua những chỉ đạo, điều hành. Tốc độ tăng của tín dụng bất động sản hiện nay rất cao (9,78%) trong khi tín dụng chung của nền kinh tế tăng 3,24%.

Bên cạnh đó, ngành ngân hàng có những ưu đãi cho lĩnh vực này như: gói tín dụng 120.000 tỷ đồng, hiện nay 4 ngân hàng thương mại nhà nước đã chuẩn bị vốn để sẵn sàng cho vay khi các địa phương công bố các dự án (Bộ Xây dựng đã có văn bản hướng dẫn các địa phương về tiêu chí, điều kiện để xác định dự án). Ngoài ra, còn rất nhiều gói khác của các ngân hàng thương mại triển khai, đặc biệt là khối ngân hàng thương mại nhà nước.

NHNN chỉ đạo giãn hoãn nợ, kéo dài thời hạn trả nợ cho các doanh nghiệp có khó khăn đến kỳ hạn chưa trả nợ được, kể cả lãi và gốc 1 năm.

Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp cho biết tiếp cận vốn cho lĩnh vực bất động sản vẫn rất khó khăn. Mới đây, Thành phố Hà Nội kiến nghị NHNN nới room tín dụng nhằm cho phép các doanh nghiệp bất động sản có thể tiếp cận nguồn vốn vay ngân hàng, đồng thời người mua nhà cũng có điều kiện vay vốn để mua nhà.

Theo Thống đốc Nguyễn Thị Hồng, thực tế những năm qua, tăng trưởng tín dụng vào lĩnh vực bất động sản thường cao hơn mức tăng trưởng chung của nền kinh tế - ngay cả trong quý I/2023 khi tín dụng tăng trưởng chậm.

Chẳng hạn, trong 3 tháng đầu năm, ở lĩnh vực ưu tiên, vốn ngân hàng cho vay nông nghiệp, nông thôn giảm 0,09%. Trong khi đó, tín dụng đối với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro gồm bất động sản tăng 2,19%, trong đó kinh doanh bất động sản tăng 6,45%, phục vụ mục đích tự sử dụng tăng 0,25%. Riêng tín dụng để đầu tư, kinh doanh chứng khoán tăng mạnh nhất với 13,39%.

Kiểm soát chặt chẽ đối tượng vay vốn

Theo tư lệnh ngành ngân hàng: Việc cấp tín dụng cho các doanh nghiệp, dự án bất động sản hoàn toàn do các tổ chức tín dụng quyết định trên cơ sở thỏa thuận với khách hàng. Những tháng đầu năm, các tổ chức tín dụng không chạm trần tăng trưởng tín dụng.

Tuy nhiên, với đặc thù tín dụng bất động sản thường có kỳ hạn dài, số tiền lớn nên khi cấp tín dụng, các tổ chức tín dụng phải cân đối trên cơ sở thực tế huy động vốn và cân đối sử dụng vốn để đảm bảo cấp tín dụng nhưng vẫn đảm bảo thanh khoản, sẵn sàng chi trả cho người gửi tiền.

Với tính chất dài hạn, nguồn vốn cho doanh nghiệp, dự án kinh doanh bất động sản ngoài vốn tín dụng, cần tăng cường huy động từ các nguồn vốn khác như FDI, trái phiếu doanh nghiệp. Đây là những vấn đề Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đang tập trung chỉ đạo để phát triển lành mạnh, bền vững.

Theo đánh giá của bà Nguyễn Thị Hồng Vân, Phó giám đốc bộ phận Định giá và Tư vấn tài chính Savills Hà Nội: Thay vì siết chặt tín dụng, các ngân hàng thương mại có thể kiểm soát chặt chẽ những nhóm đối tượng được tiếp cận nguồn vốn vay, từ cả phía chủ đầu tư/nhà phát triển và người mua nhà. Cụ thể, ngân hàng nên đánh giá uy tín và năng lực của chủ đầu tư. Đồng thời, bản thân chất lượng và hiệu quả tài chính của các dự án bất động sản sử dụng nguồn vốn này cũng cần được xém xét kỹ lưỡng. Từ đó, ngân hàng có thể đảm bảo các dự án sẽ được triển khai đúng thời hạn và có đủ dòng tiền để trả các khoản vay và nợ gốc.

Ngoài ra, các tổ chức tín dụng cũng cần kiểm tra mục đích và khả năng tài chính của đối tượng người mua nhà để tránh những rủi ro phát sinh trong quá trình xử lý các khoản vay nợ.

Trong văn bản mới đây, NHNN cho biết: trong năm nay sẽ tiếp tục kiểm soát mức độ tập trung tín dụng vào một số khách hàng/nhóm khách hàng lớn, khách hàng có liên quan đến cổ đông lớn, người có liên quan của cổ đông của tổ chức tín dụng, cho vay chéo..., yêu cầu các ngân hàng thương mại cân đối tỷ trọng dư nợ cấp tín dụng đối với lĩnh vực bất động sản một cách hợp lý, đảm bảo an toàn hoạt động ngân hàng.

Việc cấp tín dụng, sử dụng vốn vào một số doanh nghiệp trong hệ sinh thái hoặc doanh nghiệp “nội bộ” có nguy cơ rủi ro lớn cần được kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ.

Huyền Anh