Diễn đàn Davos đối mặt với nhiều vấn đề nóng

Rủi ro gia tăng

Hôm 16/1 Diễn đàn đã công bố một Báo cáo mang tên Rủi ro toàn cầu 2019, trong đó lưu ý rằng “rủi ro toàn cầu đang gia tăng nhưng ý chí tập thể để giải quyết chúng dường như còn thiếu”.

Tổng thống Mỹ Donald Trump dự kiến sẽ không tham dự Diễn đàn năm nay

Quả vậy, kể từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump lần đầu tiên công bố thuế quan đối với một số hàng nhập khẩu của Trung Quốc vào tháng 1 năm ngoái, đến nay Mỹ đã áp thuế lên 250 tỷ USD hàng hóa của Trung Quốc trong khi Trung Quốc cũng đã đánh thuế lên 110 tỷ USD hàng hóa của Mỹ.

Trong khi đó, Chính phủ Mỹ vẫn đang phải đóng cửa một phần lâu nhất từ trước đến nay vì những bất đồng xung quanh khoản ngân sách để xây bức tường dọc biên giới Mỹ - Mexico mà ông Trump yêu cầu. Còn tại châu Âu, tương lai về một thỏa thuận Brexit vẫn mịt mờ cho dù chỉ còn vài tuần nữa là Anh sẽ chính thức chia tay EU.

Tại châu Âu năm ngoái, chúng ta đã chứng kiến một chính phủ dân túy nắm quyền tại một trong những nền kinh tế lớn của châu Âu, Ý. Còn tại Đức, Thủ tướng Angela Merkel hồi tháng 10 tuyên bố rằng bà sẽ rút lui khỏi chính trường, trong khi tại Pháp, Tổng thống Emmanuel Macron đang phải đối phó với các cuộc biểu tình diễn ra thường xuyên trên đường phố Paris.

Báo cáo của WEF, được phát hành với tư vấn rủi ro Marsh, đã khảo sát khoảng 1.000 chuyên gia và người ra quyết định với 90% dự báo sự đối đầu kinh tế giữa các cường quốc sẽ tiếp tục gia tăng; 80% cho biết họ dự kiến các quy tắc giao dịch đa phương sẽ tiếp tục bị xói mòn.

John Drzik - Chủ tịch của Global Risk and Digital tại Công ty quản lý rủi ro Marsh nói với CNBC rằng tội phạm mạng, biến đổi khí hậu, cũng như những thay đổi về địa chính trị là một trong những rủi ro lớn nhất đối với thế giới hiện nay. “Sự gia tăng của các chương trình nghị sự dân tộc trên khắp thế giới đang tạo ra xích mích giữa các quốc gia cũng như làm suy yếu các thể chế đa phương”, ông nói với Joumanna Bercetche của CNBC.

Kinh tế toàn cầu cũng ngày càng trở nên bất ổn khi các mối xung đột thương mại tiếp tục gia tăng gây nhiều tác động tiêu cực đến hoạt động kinh doanh và khiến thị trường tài chính chao đảo.

Hồi tháng 10 năm ngoái, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã hạ dự báo tăng trưởng toàn cầu trong năm 2019 cũng bởi nguyên nhân căng thẳng thương mại. Theo đó, IMF dự kiến kinh tế toàn cầu chỉ tăng trưởng 3,7% trong năm 2019, giảm 0,2 điểm phần trăm so với dự báo trước đó.

Ngân hàng Thế giới mới đây cũng hạ dự báo tăng trưởng toàn cầu xuống còn 2,9% trong năm 2019 trong bối cảnh điều kiện tài chính thắt chặt. Ủy ban châu Âu cũng giảm mức độ lạc quan về sự tăng trưởng của khu vực, khi dự báo EU chỉ tăng trưởng 2% vào năm 2019.

Tham vọng khó thành hiện thực

Trong bối cảnh đó, có rất nhiều điều để nói về Davos năm nay khi các nhà lãnh đạo và các quan chức của hơn 100 chính phủ gặp nhau, cùng với các giám đốc điều hành của hơn 1.000 tập đoàn đa quốc gia. Được thiết kế để thúc đẩy hợp tác công tư, mục tiêu chính của diễn đàn là “cải thiện tình trạng của thế giới”.

 “Với sự tăng trưởng kinh tế và thương mại toàn cầu có nguy cơ vào năm 2019, nhu cầu cấp bách hơn bao giờ hết là đổi mới kiến trúc hợp tác quốc tế”, Chủ tịch WEF Borge Brende cho biết khi công bố báo cáo hôm 16/1. “Đơn giản là chúng ta không có vũ khí để đối phó với sự chậm lại (của kinh tế toàn cầu) mà động lực hiện tại có thể dẫn chúng ta tới. Những gì chúng ta cần bây giờ là phối hợp, hành động phối hợp để duy trì sự tăng trưởng và giải quyết các mối đe dọa nghiêm trọng đối với thế giới của chúng ta ngày nay”.

Trước đó, Klaus Schwab – Nhà sáng lập WEF cũng cho biết vào tháng 11 rằng thế giới đang trải qua “một biến động kinh tế và chính trị sẽ không sớm chấm dứt”, trong khi đó, “cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã mở ra một nền kinh tế mới và một hình thức mới của toàn cầu hóa”.

Schwab cũng nói rằng sự phục hồi chậm và không đồng đều kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu có nghĩa là “một phần đáng kể của xã hội đã trở nên bất ổn và trở nên tồi tệ, không chỉ với chính trị và chính trị gia, mà còn với toàn cầu hóa và toàn bộ hệ thống kinh tế”.

Nói một cách đơn giản, Schwab cho biết thách thức đối với các nhà lãnh đạo toàn cầu là “khôi phục chủ quyền trong một thế giới đòi hỏi sự hợp tác”. Ông khuyên rằng thay vì đóng cửa các nền kinh tế thông qua chủ nghĩa bảo hộ và chính trị dân tộc, cần có một xã hội mới giữa công dân và các nhà lãnh đạo của họ, để mọi người cảm thấy đủ an toàn ở nhà rồi mở cửa ra thế giới. “Nếu thất bại, sự tan rã liên tục của kết cấu xã hội chúng ta cuối cùng có thể dẫn đến sự sụp đổ của nền dân chủ”, ông nói.

Thế nhưng mong muốn này xem ra sẽ rất khó đạt khi mà một trong những nhân vật quan trọng nhất là Tổng thống Mỹ Donald Trump dự kiến sẽ không tham dự Diễn đàn lần này vì hiện Chính phủ Mỹ vẫn đang trong tình trạng đóng cửa; và phái đoàn Mỹ sẽ bao gồm Bộ trưởng tài chính Steven Mnuchin và Bộ trưởng Thương mại Wilbur Ross.