Vỡ bong bóng cổ phiếu FPT?

Cổ phiếu FPT đã rớt giá gần 25% trong năm 2025, xóa sạch hơn 58 ngàn tỷ đồng giá trị vốn hóa của hãng công nghệ do ông Trương Gia Bình dẫn dắt. Một tài sản sinh lời chủ chốt trong 2 năm qua bỗng trở thành thứ mà giới đầu tư muốn né tránh.

FPT từng là thiên đường của nhà đầu tư. Họ vừa là doanh nghiệp hiếm hoi duy trì tăng trưởng cao suốt giai đoạn khó khăn của nền kinh tế, vừa là của hiếm công nghệ tại một thị trường chứng khoán chiếm chủ yếu bởi ngành ngân hàng, bất động sản.

Từ khi ChatGPT của OpenAI khiến giới mộ điệu choáng ngợp cách đây 2 năm rưỡi, thị trường cổ phiếu Mỹ đã được nhóm Bộ Thất Huyền Ảo (Magnificent 7: gồm 7 cổ phiếu công nghệ hàng đầu) dẫn dắt. Còn tại Việt Nam, nhà đầu tư gần như chẳng có lựa chọn nào khả dĩ hơn FPT.

Nhưng, ngoài việc khuyến khích lòng yêu mến với cổ phiếu, sự phát triển của AI sẽ thổi luồng gió nào vào việc làm ăn của FPT?

Công xưởng AI

Là doanh nghiệp tuyên bố gắn chặt tương lai cùng trí tuệ nhân tạo (AI), đà rớt giá cổ phiếu FPT diễn ra khi niềm tin vào các ông lớn công nghệ hàng đầu thế giới như NVIDIA, Meta, hay Amazon…cũng đang lung lay. Sau những năm tràn đầy nhuệ khí và đẩy giá cổ phiếu lên cao kỷ lục, giới tài chính lúc này hoài nghi về khả năng tạo ra lợi nhuận của AI.

Một số tiếng nói bi quan còn đi xa hơn khi cảnh báo về nguy cơ hình thành một bong bóng tài chính liên quan đến AI, tương tự như bong bóng dotcom đầu thập niên 2000.

Đến nay, bước đi nổi tiếng nhất của FPT liên quan đến AI là kế hoạch đầu tư những trung tâm dữ liệu chuyên biệt, trang bị chip từ NVIDIA, được họ gọi bằng cái tên AI Factory (Nhà máy AI).

Dù vậy, người ta vẫn còn mù mờ về sự đóng góp của các cơ sở sẽ tiêu tốn hàng trăm triệu USD này vào tình hình kinh doanh của FPT - tập đoàn công nghệ có vốn hóa 6.6 tỷ USD.

Trong thực tế, AI Factory hiện đã trở thành sản phẩm dịch vụ mà một đơn vị trong tập đoàn - FPT Cloud - chào mời đến khách hàng của mình. Các cơ sở trang bị chip NVIDIA H100 này được quảng bá sẽ giúp FPT cung cấp cho khách hàng một bộ giải pháp hỗ trợ phát triển AI toàn diện - từ hạ tầng thiết bị, mô hình AI sẵn có, cho đến khả năng thiết kế mô hình AI theo nhu cầu.

Mô tả cho thấy AI Factory như mảnh ghép liền mạch với mảng dịch vụ chuyển đổi số mà FPT vốn đã cung cấp từ lâu cho nhóm khách hàng doanh nghiệp. Việc các công ty ngày càng quan tâm đến ứng dụng AI, như một cuộc cách mạng về năng suất, có thể thúc đẩy sự quan tâm đầu tư nhiều hơn vào công nghệ, từ đó mở ra thêm thị trường cho hàng ngàn kỹ sư FPT.

Mảng chuyển đổi số tăng trưởng 37% vào năm 2024, đóng góp gần 23% trong tổng doanh thu của FPT.

Tuy vậy, nhìn về tương lai, hiệu quả thực tế của các khoản đầu tư mới vẫn còn phải chờ, trong khi giới tài chính bắt đầu thiếu kiên nhẫn, hoặc đơn giản chỉ là họ muốn bảo toàn khoản lợi nhuận kiếm được khi mà định giá của cổ phiếu ngày càng lên cao.

Chốt lời

Niềm tin lung lay đổi với cổ phiếu công nghệ liên quan đến AI là có lý do. Phố Wall đến nay vẫn băn khoăn làm cách nào, vào lúc nào, AI mới có thể tạo ra doanh thu và lợi nhuận thỏa đáng so với những khoản đầu tư khổng lồ vào hạ tầng công nghệ để phát triển chúng, chẳng hạn như các nhà máy AI. Ngân hàng Goldman Sachs thậm chí từng công bố một báo cáo ngắn có tựa đề “Gen AI: Chi tiêu quá nhiều, lợi ích quá ít?”.

PYN Elite Fund, quỹ đầu tư Phần Lan đang quản lý khoảng 800 triệu EUR, gần đây cho biết đã chốt lời cổ phiếu FPT nhằm giảm rủi ro. Nhà quản lý quỹ - ông Petri Deryng không quả quyết về sự hình thành của bong bóng, nhưng nói khéo rằng rất khó để phân biệt đâu là sự điều chỉnh vì giao dịch chốt lời, và đâu là một đợt giảm giá lớn của thị trường.

Ngoài PYN Elite, còn một danh sách dài những cái tên đã bán ra FPT kể từ cuối năm 2024 đến nay, bao gồm những quỹ tiếng tăm từ VinaCapital, Dragon Capital hay các công ty quản lý quỹ thuộc SSI, Mirae Asset…

Áp lực cũng càng lớn với cổ phiếu khi khối ngoại thoái lui. Trong những ngày đầu tháng 4/2025 chấn động vì thuế đối ứng của Mỹ, nhà đầu tư nước ngoài đã bán ròng trên ngàn tỷ đồng cổ phiếu FPT. Lũy kế trong năm nay, con số bán ròng đã vượt ngưỡng 7.9 ngàn tỷ đồng.

Bong bóng vỡ?

Đầu tư là việc cần cả tầm nhìn dài hạn lẫn khả năng xác định thời điểm. Định giá cao luôn là đặc điểm gắn liền với những công ty công nghệ, với kỳ vọng lợi nhuận lớn sẽ được gặt hái trong tương lai. Nhưng lịch sử cũng chỉ ra rằng, trước khi ta đến được miền đất hứa, kỳ vọng vượt quá xa thực tế ở một số thời điểm sẽ tạo nên những tổn thất trầm trọng.

Ở thời kỳ dotcom, mặc dù nhiều năm sau những công ty như Google, Amazon… đã thay đổi cả thế giới, thì vào giai đoạn sự ảo tưởng sụp đổ và bong bong giá cổ phiếu vỡ tung, người nắm giữ cổ phiếu trong cơn sốt có thể lâm vào cảnh túng quẫn.

Tuy nhiên, ở trường hợp của FPT, sẽ là phóng đại khi cho rằng mức định giá của cổ phiếu này có chút gì tương đồng với cơn sốt bong bóng dotcom - thời kỳ mà các công ty công nghệ mới thành lập, chỉ có trang web, không có doanh thu và tung cổ phiếu vào một thị trường đầy tính đầu cơ.

Mặc dù mã FPT hiện nay có mức P/E 23.9x (kết phiên 13/04/2025), là khá cao so với mặt bằng định giá tại thị trường Việt Nam, thực sự vẫn có lý do thỏa đáng khi nhìn vào số liệu kinh doanh của họ.

Kể từ sau đợt tái cấu trúc năm 2018 - tách riêng mảng phân phối thiết bị ICT (FPT Retail và FPT Trading) ra khỏi khối công nghệ, viễn thông và đào tạo, tập đoàn này đã duy trì được mức tăng trưởng đều đặn 22-23% trong vòng 4 năm gần nhất. Mảng công nghệ là đầu tàu, trong khi 2 mảng còn lại tăng trưởng trên 10% mỗi năm.

Bệ đỡ từ lịch sử hoạt động và dòng tài chính dồi dào cho phép họ mạnh tay đầu tư vào tương lai. Tại tài liệu chuẩn bị cho kỳ họp cổ đông thường niên 2025, FPT đã tiết lộ ngân sách đầu tư lớn nhất trong nhiều năm, với từ khóa đáng chú ý chính là Nhà máy AI tại Việt Nam và Nhật Bản.

Với một phát kiến có tiềm năng làm thay đổi xã hội, rủi ro của việc đầu tư quá ít có thể còn lớn hơn là đầu tư quá nhiều. Và khác với mối lo về tỷ suất đầu tư của giới tài chính, lãnh đạo lớn trong giới công nghệ là CEO Google - Sunda Pichai vào tháng 2 đã nói về tương lai của AI rằng: “Rủi ro lớn nhất có lẽ là bỏ lỡ nó”.

Ở tình cảnh của FPT, nhà đầu tư cũng đừng quên rằng đối ứng với mỗi giao dịch bán ra là một giao dịch mua vào. Chẳng dễ dàng để đi đến kết luận bên nào sẽ nở nụ cười cuối cùng. Đó là người bán hôm nay vì giá đã lên cao hay người tranh thủ mua vì vẫn tin tưởng.

- 12:00 14/04/2025