Vì sao Bộ Tài chính thay đổi đề xuất về Quỹ bình ổn giá xăng dầu?

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc gửi Tờ trình Luật Giá sửa đổi để Quốc hội cho ý kiến trước khi thông qua tại kỳ họp thứ 4, Quốc hội khoá XV ngày 20/10. Theo đó, cơ quan này đề nghị tiếp tục duy trì Quỹ bình ổn giá xăng dầu tại Luật Giá (sửa đổi).

Trước đó, trong dự thảo Luật Giá lấy ý kiến, Bộ Tài chính đề xuất Chính phủ bỏ Quỹ bình ổn giá xăng dầu để giá xăng dầu vận động hoàn toàn theo cơ chế thị trường. Sau khi đề xuất này đưa ra, có nhiều luồng ý kiến khác nhau giữa ủng hộ bỏ Quỹ, ngược lại có ý kiến yêu cầu tiếp tục duy trì.

Bộ Tài chính đề nghị tiếp tục duy trì Quỹ bình ổn giá xăng dầu tại Luật Giá (sửa đổi).

Tại phiên thảo luận về dự thảo Luật Giá (sửa đổi) ngày 19/9, ông Nguyễn Phú Cường, Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính Ngân sách cho hay: Hiện nay, thị trường xăng dầu trong nước vẫn chưa hoàn toàn vận hành theo thị trường, vẫn có sự điều hành của Nhà nước. Quản lý điều hành giá bán lẻ xăng dầu trong nước vẫn thông qua giá cơ sở thì việc bỏ Quỹ là chưa phù hợp.

Ở chiều ngược lại, có ý kiến đề nghị không tiếp tục duy trì Quỹ bình ổn giá xăng dầu, do đây là quỹ tài chính không nằm trong cân đối ngân sách nhà nước và nguồn hình thành được trích lập thông qua giá mua, do người tiêu dùng chi trả (300 đồng/lít). Doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu phải mở riêng tài khoản tại ngân hàng để hạch toán thu, chi liên quan đến quỹ này và có trách nhiệm công khai, minh bạch thu, chi từ quỹ.

Vì vậy, nhiều ý kiến cho rằng, việc lập Quỹ bản chất là sự can thiệp của Nhà nước vào một loại mặt hàng có tính nhạy cảm rất cao với thị trường. Thay vì dùng Quỹ, Nhà nước có thể sử dụng công cụ khác như thuế, phí hoặc có biện pháp hỗ trợ trực tiếp đối tượng yếu thế, ảnh hưởng nặng nề từ giá xăng dầu tăng cao.

Trước những ý kiến, quan điểm khác nhau về Quỹ bình ổn giá xăng dầu, tại tờ trình về Luật Giá (sửa đổi), Chính phủ đã thống nhất đề xuất trước mắt chưa bỏ công cụ Quỹ bình ổn giá xăng dầu. Lý do được Bộ trưởng Bộ Tài chính đưa ra là Quỹ bình ổn giá xăng dầu đã phát huy tác dụng tích cực và hiệu quả trong việc tạo nên một "bước đệm" nhằm góp phần bình ổn giá (giữ ổn định hoặc giảm mức tăng) trong trường hợp cần thiết, linh hoạt trong việc bình ổn giá nhằm ổn định giá xăng dầu trong một thời kỳ hoặc không cho giá xăng dầu trong nước tăng sốc, góp phần kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, duy trì tăng trưởng và ổn định an sinh xã hội.

Theo Tờ trình Dự thảo Luật Giá (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết: Khác với các quỹ tài chính khác, Quỹ bình ổn giá xăng dầu được hình thành và quản lý nhằm mục đích duy nhất là góp phần bình ổn giá xăng dầu; không phát sinh tổ chức bộ máy và không quản lý tập trung.

Tổng mức trích lập hàng năm phụ thuộc vào sản lượng tiêu thụ xăng dầu trong nước; tổng mức sử dụng phụ thuộc vào diễn biến thị trường, mục tiêu kiểm soát lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô từng thời kỳ và từng thời điểm điều hành giá. Thực tế việc quy định tại Luật Giá chỉ có sự ảnh hưởng nhất định, theo hướng tăng cường cơ sở pháp lý của Quỹ bình ổn giá xăng dầu.

T.H