Sửa đổi nhiều luật lĩnh vực tài chính để tăng phân quyền, đơn giản hóa thủ tục

Tăng chủ động, tự chịu trách nhiệm cho địa phương

Theo Bộ trưởng, mục tiêu sửa các luật này là nhằm kịp thời tháo gỡ vướng mắc về thể chế, đơn giản hóa thủ tục hành chính và đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, chuyển mạnh từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm” gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát để tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động đầu tư, kinh doanh, khơi thông nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội.

Trong các dự án luật trên, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công sửa đổi, bổ sung nội dung của 23/63 điều của Luật Quản lý nợ công. Trong đó, sửa đổi, bổ sung 17/63 điều, bãi bỏ một số quy định tại 5 điều và bổ sung quy định mới tại 5 điều.

Dự thảo Luật quy định trao quyền cho Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính trong một số nhiệm vụ về quản lý nợ, tăng cường sự chủ động và tự chịu trách nhiệm cho chính quyền địa phương trong việc quyết định, sử dụng ngân sách. Theo đó, sửa đổi, bổ sung để quy định rõ hơn về nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch nước, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Bộ Tài chính.

Dự thảo Luật bổ sung quy định Bộ, UBND tỉnh và doanh nghiệp nhà nước được lập Đề xuất khoản vay gửi Bộ Tài chính để đánh giá và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt làm cơ sở thực hiện thủ tục đầu tư Chương trình, Dự án.

Đồng thời, thay vì lập Đề xuất Dự án như quy định trước đây với hàm lượng thông tin nhiều tương tự như lập báo cáo Chủ trương đầu tư, thì nay cơ quan chủ quản Dự án chỉ cần chuẩn bị các thông tin cơ bản về khoản vay như trị giá vay, nhà tài trợ, mục đích sử dụng vốn, cơ chế tài chính và nguồn trả nợ. Nhờ đó, thời gian xem xét báo cáo trước đây mất nhiều tháng, thậm chí cả năm thì nay chỉ còn 1 tháng, thời gian triển khai các thủ tục liên quan đến dự án đã giảm đáng kể. Mặt khác, theo dự thảo sửa đổi, doanh nghiệp nhà nước có quyền tự chủ động đề xuất khoản vay.

Dự thảo Luật đề xuất đơn giản hóa thủ tục cho vay lại. Theo đó, thay quy định về thẩm định bằng quy định Bộ Tài chính đánh giá việc đáp ứng các điều kiện được vay lại của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Ngoài các nội dung trên, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung các quy định nhằm tháo gỡ vướng mắc trong khâu đàm phán vốn vay nước ngoài; mở rộng nhóm các đối tượng được tiếp cận vốn vay nước ngoài của Chính phủ; tăng cường quy định công bố thông tin, số liệu nợ công.

Bên cạnh đó, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung và quy định rõ hơn về nguyên tắc phân bổ, sử dụng vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài, bổ sung một điểm mới giao Chính phủ quy định tỷ lệ cấp phát và vay lại phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội từng thời kỳ, tăng cường cơ chế giám sát.

Do pháp luật hiện hành không còn quy định xác định “lỗ chính sách”, dự thảo Luật bổ sung quy định doanh nghiệp được cấp bảo lãnh chính phủ và được vay lại phải đáp ứng điều kiện không bị lỗ trong 03 năm liền kề gần nhất hoặc có xếp hạng tín nhiệm ở mức ngang bằng hoặc thấp hơn một bậc so với mức xếp hạng tín nhiệm quốc gia, do các tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế độc lập thực hiện.

Cắt giảm, đơn giản hoá thủ tục, điều kiện

Tại dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Kinh doanh bảo hiểm, theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, Chính phủ đề xuất cắt, giảm, đơn giản hóa điều kiện kinh doanh tại 07 điều: bãi bỏ xác nhận của cơ quan quản lý nước ngoài về việc doanh nghiệp không vi phạm quy định nghiêm trọng; bãi bỏ các điều kiện trước khi chính thức hoạt động; lược bỏ một số điều kiện, tiêu chuẩn chung đối với người quản lý, người kiểm soát; lược bỏ một số điều kiện hoạt động đại lý bảo hiểm, cấp phép thành lập và hoạt động của doanh nghiệp môi giới và cung cấp dịch vụ phụ trợ bảo hiểm.

Đồng thời, cắt, giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính tại 02 điều: thay việc đăng ký bằng thông báo nguyên tắc tách nguồn vốn chủ sở hữu và nguồn phí bảo hiểm của doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ, tái bảo hiểm; lược bỏ việc chấp thuận phương pháp, cơ sở tính phí bảo hiểm của bảo hiểm xe cơ giới.

Dự thảo bổ sung 01 điều về nguyên tắc tổ chức, cá nhân tham gia góp vốn, thành lập, quản lý, kiểm soát, hoạt động trong kinh doanh bảo hiểm; bổ sung nguyên tắc đầu tư của doanh nghiệp môi giới bảo hiểm tại 01 điều để đảm bảo hoạt động đầu tư được an toàn và hiệu quả.

Đối với dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thống kê, dự thảo đề xuất giữ nguyên 37 điều, sửa đổi 35 điều, trong đó có 12 điều chỉ sửa những nội dung liên quan đến tên gọi của bộ, ngành, cơ quan, đơn vị, tổ chức thống kê nhà nước, tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp; bổ sung 02 điều.

Trong đó, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung 04 điều nhằm điều chỉnh, phân định rõ thẩm quyền giữa Thủ tướng Chính phủ và Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tổng Kiểm toán nhà nước trong việc: ban hành hệ thống chỉ tiêu thống kê cấp tỉnh, cấp xã; quyết định tiến hành tổng điều tra thống kê quốc gia; thực hiện tổng điều tra; quyết định điều chỉnh, bổ sung tổng điều tra thống kê quốc gia; quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của hệ thống tổ chức thống kê tập trung.

Dự thảo Luật cũng sửa đổi, bổ sung quy định nhằm phân cấp rõ thẩm quyền của Bộ trưởng Bộ Tài chính và phân cấp cho Thủ trưởng cơ quan thống kê trung ương trong việc quyết định tiến hành điều tra đối với các cuộc điều tra thống kê phân công Bộ Tài chính thực hiện trong chương trình điều tra thống kê quốc gia.

Tại dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giá, Chính phủ đề xuất bổ sung dịch vụ hạ tầng khu công nghiệp, khu kinh tế, khu công nghệ số tập trung, khu công nghệ cao và cụm công nghiệp đầu tư từ nguồn vốn ngân sách nhà nước vào Danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá và thẩm quyền định giá do UBND cấp tỉnh định giá cụ thể để giải quyết vướng mắc của một số địa phương trong quá trình thu tiền sử dụng dịch vụ này.

Dự thảo luật cũng lược bỏ nhiều nội dung. Điển hình như lược bỏ điều kiện không cần thiết, đơn giản hóa điều kiện cấp giấy chứng nhận kinh doanh dịch vụ thẩm định giá để tạo thuận lợi cho các tổ chức thực hiện. Đồng thời, bãi bỏ quy định về nhiệm vụ quyền hạn của Bộ Tài chính đối với hoạt động thanh tra việc chấp hành pháp luật về giá, thẩm định giá để đồng bộ với Luật Thanh tra năm 2025; bỏ quy định về thẩm quyền, hình thức và trình tự: định giá điện và các dịch vụ về điện, định giá dịch vụ theo yêu cầu liên quan đến việc công chứng để đồng bộ với Luật Điện lực năm 2024, Luật Công chứng năm 2024.

Bên cạnh đó, dự thảo Luật đã cắt giảm điều kiện cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ thẩm định giá, trong đó bãi bỏ quy định trường hợp thành viên góp vốn là tổ chức thì người đại diện theo ủy quyền của tổ chức góp vốn phải là người có thẻ thẩm định viên về giá giúp đơn giản hóa thủ tục hành chính đối với tổ chức góp vốn, qua đó giảm bớt chi phí tuân thủ thủ tục hành chính.

Ngoài ra, dự thảo Luật tiếp tục thực hiện chủ trương tăng cường phân cấp, phân quyền, để đảm bảo thực hiện lộ trình tính đúng, tính đủ giá dịch vụ công; tăng cường tính chủ động, đảm bảo điều chỉnh linh hoạt, kịp thời của địa phương, đơn vị.