Luật Quy hoạch sửa đổi đảm bảo đồng bộ khung hệ thống luật pháp về quy hoạch

Thể chế hoá toàn diện chủ trương đổi mới tư duy về xây dựng pháp luật  

Theo đó, Dự thảo Luật đã thể chế hóa chủ trương Nghị quyết số 66-NQ/TW theo hướng sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật đáp ứng yêu cầu thực hiện chủ trương tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, sắp xếp đơn vị hành chính, gắn với phân cấp, phân quyền tối đa theo phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”. Luật chỉ điều chỉnh các nội dung về kiến tạo phát triển và quy định những vấn đề khung, những vấn đề có tính nguyên tắc thuộc thẩm quyền của Quốc hội, còn những vấn đề thực tiễn thường xuyên biến động thì giao Chính phủ, Bộ, ngành, địa phương quy định để bảo đảm linh hoạt, phù hợp với thực tiễn…

Thể chế hóa chủ trương tại Nghị quyết số 68-NQ/TW, Dự thảo Luật sửa đổi cũng đã đơn giản các thủ tục hành chính liên quan đến quy hoạch; bảo đảm cạnh tranh bình đẳng giữa các thành phần kinh tế trong tiếp cận cơ hội kinh doanh và các nguồn lực của nền kinh tế; xoá bỏ các rào cản tiếp cận thị trường bảo đảm môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch; quy định việc đánh giá phù hợp của dự án đối với quy hoạch; quy định việc cấm lập, thẩm định, quyết định hoặc phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch về đầu tư phát triển hàng hóa, dịch vụ, sản phẩm cụ thể, ấn định nhà đầu tư, khối lượng, số lượng hàng hóa, dịch vụ, sản phẩm được sản xuất, tiêu thụ…

Bên cạnh đó, thể chế hóa chủ trương tại Nghị quyết số 57-NQ/TW, Luật đã sửa đổi, bổ sung các quy định về hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu quy hoạch; quy định yêu cầu nội dung quy hoạch phải bảo đảm tính khoa học, ứng dụng công nghệ hiện đại trong quá trình lập quy hoạch; đáp ứng được các tiêu chuẩn, quy chuẩn, kỹ thuật và phù hợp với yêu cầu phát triển và hội nhập quốc tế của đất nước…

Thống nhất đồng bộ khung luật pháp điều chỉnh về quy hoạch

Tiếp thu ý kiến thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, Bộ Tài chính cho biết Dự thảo Luật đã được chỉnh lý, bổ sung quy định giao Chính phủ rà soát, trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến quy hoạch, trong thời gian các luật chưa được sửa đổi thì Chính phủ được ban hành quy định khác Luật theo cơ chế quy định tại Nghị quyết số 206/2025/QH15.

Về vị trí vai trò của quy hoạch đô thị và nông thôn, quy hoạch sử dụng đất trong hệ thống quy hoạch và trong việc sắp xếp, phân bổ không gian để triển khai các hoạt động kinh tế - xã hội, các dự án đầu tư, Dự thảo Luật đã có quy định về: (i) Mối quan hệ giữa quy hoạch đô thị và nông thôn với các quy hoạch khác trong hệ thống quy hoạch; (ii) Quy định quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh là quy hoạch chi tiết ngành cụ thể hoá quy hoạch sử dụng đất quốc gia và quy hoạch tỉnh; (iii) Quy định nội dung quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh, quy hoạch đô thị và nông thôn tuân thủ quy định về mối quan hệ giữa các quy hoạch, yêu cầu về nội dung quy hoạch tại Luật Quy hoạch và thực hiện theo quy định của pháp luật có liên quan; (iv) Việc lập, thẩm định, phê duyệt và điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh, quy hoạch đô thị và nông thôn phải tuân thủ các nguyên tắc của Luật Quy hoạch và thực hiện theo quy định của Luật Đất đai và Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn.

Cũng theo giải trình của Bộ Tài chính, tiếp thu ý kiến thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, Dự thảo Luật đã được chỉnh lý nội dung liên quan đến đánh giá sự phù hợp của chủ trương đầu tư và dự án đầu tư với quy hoạch để bảo đảm thống nhất với các quy định của Luật Đầu tư, Luật Đầu tư công và phân loại các dự án để đánh giá.

Theo kết quả rà soát của Bộ Tài chính về các Luật có quy định liên quan đến quy hoạch, hiện nay có 44 luật quy định việc đánh giá dự án đầu tư, yêu cầu về hoạt động đầu tư, kinh doanh phải phù hợp với quy hoạch. Tuy nhiên, các luật hiện hành chưa quy định cụ thể về phạm vi quy hoạch được đánh giá, nội dung đánh giá, việc xử lý trong trường hợp nội dung quy hoạch mâu thuẫn nhau và khi phát sinh dự án mới chưa được đề cập trong nội dung quy hoạch. Do đó, quá trình thực hiện các thủ tục đầu tư, kinh doanh gặp nhiều vướng mắc.

Để xử lý các khó khăn, vướng mắc nói trên, Dự thảo Luật đã bổ sung quy định về đánh giá sự phù hợp của dự án với quy hoạch bao gồm các nội dung chính như sau: Quy hoạch được sử dụng để đánh giá sự phù hợp với quy hoạch trong giai đoạn thẩm định chủ trương đầu tư, trong đó đã quy định nguyên tắc “Dự án của ngành, lĩnh vực nào thì căn cứ vào quy hoạch liên quan đến ngành, lĩnh vực đó để đánh giá sự phù hợp của dự án”.

Quy hoạch được sử dụng để đánh giá sự phù hợp với quy hoạch trong giai đoạn thẩm định dự án; Quy định xử lý trong trường hợp nội dung của các quy hoạch mâu thuẫn với nhau, đây là trường hợp dự án có phù hợp với quy hoạch này nhưng mâu thuẫn với quy hoạch kia. Đối với trường hợp này, việc xử lý dựa trên các quy định về mối quan hệ và xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch. Quy định xử lý trong trường hợp dự án chưa thể hiện ở quy hoạch nào, bao gồm: Xử lý trong trường hợp dự án đầu tư công đặc biệt nhưng khác với các quy hoạch đã được phê duyệt; Xử lý trường hợp dự án cần thực hiện để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội nhưng khác với các quy hoạch đã được phê duyệt.

Xử lý các vướng mắc về quy hoạch đất đai, xoá bỏ rào cản hành chính “xin cho”

Liên quan kết quả phối hợp, rà soát và dự kiến phương án sửa đổi, bổ sung các quy định có liên quan về quy hoạch sử dụng đất, bảo đảm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, Bộ Tài chính cho biết đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp và Môi trường trong quá trình soạn thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định về một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai. Các nội dung về chỉ tiêu quy hoạch sử dụng đất sẽ được Chính phủ báo cáo chi tiết trong Hồ sơ dự thảo Nghị quyết trình Quốc hội.

Tiếp thu ý kiến thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, Chính phủ sẽ chỉ đạo các Bộ và cơ quan có liên quan khẩn trương rà soát các văn bản quy phạm pháp luật có quy định liên quan đến quy hoạch để bảo đảm đồng bộ với quy định của Luật Quy hoạch (sửa đổi), bảo đảm đổi mới một cách căn bản, thực chất, xóa bỏ các rào cản hành chính không cần thiết, cơ chế “xin - cho” cản trở tiếp cận thị trường, chuyển từ “quản lý” sang “kiến tạo phát triển”, tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi, bình đẳng, cạnh tranh lành mạnh, chi phí thấp, không tạo “điểm nghẽn”, vướng mắc, khó khăn mới, cản trở hoạt động sản xuất, kinh doanh bình thường của doanh nghiệp và người dân, không “quy hoạch hóa” nền kinh tế.