Yếu tố ngắn hạn chi phối thị trường chứng khoán tháng 9

Thị trường chứng khoán Việt Nam bước vào tháng 9 với nhiều biến số quan trọng. Sau kỳ nghỉ lễ, tâm lý nhà đầu tư trở lại thận trọng, trong khi hàng loạt chỉ báo kinh tế và chính sách vĩ mô đang phát đi tín hiệu trái chiều.

Chuyên gia tài chính Phan Lê Thành Long - Nhà sáng lập AFA Research & Education cho rằng, giai đoạn này, các yếu tố ngắn hạn từ chỉ số sản xuất, tỷ giá cho tới động thái của nhà đầu tư nước ngoài sẽ có ảnh hưởng đáng kể tới diễn biến thị trường.

PMI giảm tốc

Theo S&P Global, chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) ngành sản xuất Việt Nam tháng 8 đạt 50,4 điểm, giảm so với mức hơn 52 điểm tháng trước. Mặc dù vẫn nằm trên ngưỡng 50, cho thấy sản lượng tiếp tục tăng, nhưng tốc độ mở rộng đã chậm lại.

“PMI tháng 8 phản ánh sản lượng tăng tháng thứ tư liên tiếp, nhưng số lượng đơn đặt hàng mới và việc làm có xu hướng giảm. Chi phí đầu vào tăng mạnh nhất từ đầu năm đến nay, một phần do biến động tỷ giá,” ông Long phân tích.

Ông Long nhận định, rủi ro PMI có thể xuống dưới 50 trong tháng 9 là hiện hữu, báo hiệu sản xuất có thể suy yếu trong ngắn hạn.

Bởi trên thực tế, đặc thù nền sản xuất Việt Nam phụ thuộc lớn vào khu vực FDI, vốn nhập khẩu đầu vào để phục vụ xuất khẩu. Do vậy, tỷ giá biến động mạnh sẽ trực tiếp tác động tới chi phí và khả năng cạnh tranh.

Ở bình diện khu vực, PMI Trung Quốc tháng 8 đạt 49,4 điểm (tháng thứ năm liên tiếp dưới 50 điểm), trong khi PMI dịch vụ lại ở mức 53 cho thấy sự phục hồi nhờ khu vực dịch vụ. Nhật Bản cũng ghi nhận PMI dịch vụ 53,1 nhưng tăng trưởng chậm lại. Trái ngược, Ấn Độ tiếp tục duy trì mức PMI rất cao, trên 62 điểm, phản ánh sản xuất bùng nổ.

“Các nền kinh tế lớn trong khu vực chậm lại sẽ tác động đến xuất nhập khẩu của Việt Nam, trong khi Ấn Độ nổi lên như một đối thủ cạnh tranh trực tiếp ở nhiều lĩnh vực”, ông Long nhận xét.

Áp lực tỷ giá và chính sách của Fed

Một yếu tố khác được giới đầu tư quan tâm là tỷ giá. Tính đến đầu tháng 9, tỷ giá USD/VND trên thị trường tự do đã vượt 26.700 đồng, mức căng thẳng so với mốc 26.500 đồng, ngưỡng mà Ngân hàng Nhà nước (NHNN) có thể buộc phải can thiệp.

“Áp lực tỷ giá sẽ còn kéo dài từ nay tới cuối năm do nhu cầu mua USD của doanh nghiệp nhập khẩu và quỹ đầu tư vẫn cao. Nếu tỷ giá neo ở vùng 26.500 – 26.700 đồng, NHNN có thể phải sử dụng nhiều biện pháp khác nhau để ổn định thị trường,” ông Long nhận định.

Diễn biến chính sách tiền tệ Mỹ cũng có ảnh hưởng đáng kể. Tại hội nghị Jackson Hole, Chủ tịch Fed Jerome Powell phát tín hiệu khả năng hạ lãi suất trong tháng 9. Nếu Fed thực sự giảm 25 điểm cơ bản, đồng USD có thể suy yếu, hỗ trợ VND. Tuy nhiên, sự mất giá của VND so với USD từ đầu năm đến nay vẫn là thách thức đối với chi phí nhập khẩu và sức cạnh tranh của doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam.

Dòng vốn ngoại và kỳ vọng nâng hạng

Một điểm nhấn khác là động thái của khối ngoại. Dù triển vọng nâng hạng thị trường từ “cận biên” lên “mới nổi” được kỳ vọng sẽ được FTSE Russell thông báo cuối tháng 9, song áp lực bán ròng từ nhà đầu tư nước ngoài vẫn hiện hữu.

“Ngay cả khi có khả năng cao Việt Nam được chấp thuận nâng hạng, dòng vốn mới từ các quỹ ETF chỉ có thể vào thị trường khi quyết định chính thức được thực thi, nhiều khả năng vào tháng 3/2026. Trong ngắn hạn, các quỹ chủ động sẽ phản ứng nhanh hơn, nhưng khó kỳ vọng lượng vốn đột biến”, ông Long cho biết.

Ngoài ra, giá vàng quốc tế vượt mốc 3.500 USD/ounce - mức cao kỷ lục - cũng là tín hiệu cảnh báo về sự bất ổn toàn cầu. Đây có thể trở thành yếu tố tác động gián tiếp tới tâm lý thị trường tài chính, trong đó có chứng khoán Việt Nam.

Trong bối cảnh nhiều yếu tố bất định, VN-Index khó tránh khỏi những nhịp rung lắc. Tuy nhiên, việc duy trì thanh khoản ổn định và theo dõi chặt chẽ các biến số vĩ mô có thể giúp nhà đầu tư chủ động hơn trong chiến lược ngắn hạn.