Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ tài sản mã hoá bắt buộc phải làm điều này để chống rửa tiền

Rủi ro rửa tiền qua tiền số sẽ gia tăng khi Việt Nam thực hiện thí điểm thị trường tài sản mã hóa. Do đó, Ngân hàng Nhà nước đang xây dựng bộ tiêu chí nhận diện giao dịch đáng ngờ trong lĩnh vực tài sản số.

Cục Phòng, chống rửa tiền (Ngân hàng Nhà nước-NHNN) cho biết theo quy định mới, các tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa tại Việt Nam bắt buộc phải lưu trữ dữ liệu giao dịch và thông tin khách hàng trên máy chủ đặt trong nước tối thiểu 10 năm, nhằm phòng chống rửa tiền và tài trợ khủng bố.

Ngân hàng Nhà nước đang xây dựng bộ tiêu chí nhận diện giao dịch đáng ngờ trong lĩnh vực tài sản số. Theo Nghị quyết 05, các tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa phải nhận biết khách hàng với giao dịch từ 1.000 USD, lưu toàn bộ lịch sử giao dịch, địa chỉ ví, địa chỉ IP, thiết bị truy cập và tài khoản ngân hàng liên kết.

Trong trường hợp sử dụng bên thứ ba để hỗ trợ cung cấp dịch vụ, tổ chức phải đảm bảo đối tác đáp ứng các tiêu chuẩn về an ninh mạng, bảo vệ dữ liệu và tuân thủ các quy định về phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố và tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Số vụ báo cáo giao dịch đáng ngờ trong lĩnh vực tài sản mã hoá trong những năm gần đây chiếm tới 92% tổng số giao dịch được báo cáo.

Chậm nhất vào ngày mùng 10 tháng đầu tiên của mỗi quý, ngân hàng nơi nhà đầu tư nước ngoài mở tài khoản chuyên dùng có trách nhiệm báo cáo bằng văn bản gửi Bộ Tài chính, Bộ Công an và NHNN (Cục Phòng, chống rửa tiền và Cục Quản lý ngoại hối) về tình hình thu, chi trên tài khoản trong quý trước đó, liên quan đến hoạt động mua bán tài sản mã hóa của nhà đầu tư nước ngoài.

Trước đó, tại hội thảo phổ biến Thông tư số 27 hướng dẫn thực hiện một số điều của luật Phòng, chống rửa tiền do NHNN tổ chức, ông Tô Trần Hòa, Phó trưởng ban Phát triển thị trường chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, cảnh báo về nhiều thủ đoạn rửa tiền qua tài sản mã hóa đang phổ biến trên thế giới. Cụ thể, các tổ chức, cá nhân đã qua mặt hệ thống xác thực của các nền tảng dịch vụ bằng chiêu thức cung cấp giấy tờ giả để thực hiện hành vi chuyển tiền phi pháp.

Các đối tượng cũng lợi dụng giao dịch giữa các cá nhân thông qua "chợ đen" để trực tiếp mua bán tài sản mã hóa bằng tiền mặt. Tuy nhiên, khó xác định nhất là hành vi "trộn" tài sản mã hóa khi các tổ chức cung cấp dịch vụ chỉ có thể xác định cá nhân sở hữu tài sản mã hóa, trong khi nguồn gốc tài sản mã hóa thường không được xác thực.

Ngoài ra, các đối tượng cũng chuyển tài sản mã hóa thông qua các blockchain, tạo ra rất nhiều giao dịch khác nhau với giá trị dưới ngưỡng cảnh báo, dẫn đến khó khăn trong công tác truy vết. Một phương thức rửa tiền thông qua tài sản mã hóa khác là các đối tượng tạo ra dự án "sạch", sau đó dùng tài sản mã hóa phi pháp để mua lại các dự án này rồi chuyển tiền ngược trở lại trước khi đánh sập dự án để xóa dấu vết.

Trên thế giới, trong thời gian qua, nhiều quốc gia đã phát hiện hàng chục tỷ USD được "rửa" thông qua tiền số. Báo cáo từ Chainalysis Crypto Crime Report 2024 ước tính tổng giá trị tiền số có nguồn gốc bất hợp pháp được "rửa" trong năm 2023 là hơn 22 tỷ USD. Nếu tính từ 2019 đến nay, con số này đã vượt ngưỡng 120 tỷ USD.

Việc rửa tiền được thực hiện thông qua các đồng tiền có giá trị ổn định (stablecoin) như USDT, USDC. Tốc độ chuyển nhanh, chi phí thấp, khó truy vết là các đặc tính được bọn tội phạm ưa chuộng để che giấu tài sản bất hợp pháp. Dù có hàng nghìn loại tiền mã hóa đang lưu hành, các chuyên gia cho biết 3 đồng phổ biến nhất trong các hành vi rửa tiền là Bitcoin (BTC), Tether (USDT) và Ethereum (ETH).

Tại Việt Nam, số vụ báo cáo giao dịch đáng ngờ trong lĩnh vực này trong những năm gần đây chiếm tới 92% tổng số giao dịch được báo cáo (8.358 giao dịch). Một số vụ rửa tiền điển hình trong lĩnh vực này như vụ Vạn Thịnh Phát, vụ Trương Mỹ Lan và đồng phạm.

Thanh Hoa