Cần làm rõ quy định cho vay để góp vốn, hợp tác đầu tư kinh doanh… tại dự thảo sửa đổi, bổ sung Thông tư 39/2016/TT-NHNN

Hình minh họa - Nguồn: Internet

Sau khi tham vấn ý kiến các doanh nghiệp và chuyên gia, VCCI vừa có văn bản trả lời Công văn số 4010/NHNN-CSTT ngày 15/6/2022 của Ngân hàng Nhà nước về việc lấy ý kiến Dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 39/2016/TT-NHNN về hoạt động cho vay của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (Dự thảo).

Theo văn bản trả lời, VCCI cho biết, tại Điều 8.8 của Dự thảo bổ sung quy định cấm các TCTD cho vay để khách hàng góp vốn, hợp tác đầu tư, kinh doanh (kể cả trường hợp vốn góp hình thành và không hình thành nên vốn điều lệ của bên nhận vốn góp) hoặc để nhận chuyển nhượng phần vốn góp tại công ty khác.

Bản thuyết minh của cơ quan soạn thảo nêu lý do chính là bởi khoản tiền này sẽ được chuyển cho bên nhận vốn góp, nguồn trả nợ phụ thuộc vào tình hình sản xuất kinh doanh năng lực tài chính của bên nhận vốn góp mà các TCTD khó có thể kiểm tra, giám sát. “Các doanh nghiệp và các TCTD cho rằng lý do này không đủ để cấm hoàn toàn tất cả hoạt động cho vay để góp vốn, hợp tác đầu tư kinh doanh, nhận chuyển nhượng phần vốn góp”, VCCI cho biết.

Cũng theo VCCI, quy định này không phù hợp với nguyên tắc quản trị của các tập đoàn, nhóm công ty mẹ – con. Bởi thực tế, khi triển khai một dự án kinh doanh, các tập đoàn hoặc nhóm công ty thường không trực tiếp vận hành dự án mà thành lập công ty con để thực hiện dự án đó.

VCCI cho biết, đây là phương thức thực hiện dự án quen thuộc và hiệu quả, giúp giảm rủi ro cho công ty mẹ và có tính thanh khoản cao hơn khi tái cấu trúc doanh nghiệp. Trong trường hợp đó, công ty con rất khó vay vốn do đây là doanh nghiệp mới thành lập. Công ty mẹ có tín nhiệm cao hơn thường giữ vai trò huy động vốn để cấp cho công ty con.

“Quy định của Dự thảo như vậy vô hình chung sẽ cản trở mô hình quản trị hiện đại này, khiến các doanh nghiệp ngần ngại đầu tư vào các lĩnh vực mới và không khuyến khích hình thành các tập đoàn kinh tế đa ngành, không phù hợp với chủ trương tại Nghị quyết 10-NQ-TW về phát triển kinh tế tư nhân”, VCCI nhấn mạnh.

Đúng là trong một số trường hợp, việc kiểm tra, giám sát các khoản vay để góp vốn, mua cổ phần khó khăn hơn các khoản vay khác. Tuy nhiên, VCCI cho rằng, có rất nhiều biện pháp có thể thực hiện nhằm khắc phục vấn đề này. Các TCTD và khách hàng hoàn toàn có thể chủ động thoả thuận về hình thức kiểm tra, giám sát cho phù hợp, ví dụ khách hàng và công ty con phải cung cấp thông tin cho TCTD về tình hình sản xuất kinh doanh, khả năng tài chính để trả nợ…

Từ những phân tích trên, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc về việc loại bỏ hoặc điều chỉnh quy định cấm cho vay để góp vốn, hợp tác đầu tư, kinh doanh, nhận chuyển nhượng phần vốn góp.

Trước đó, tại Báo cáo ý kiến góp ý của các TCTD đối với dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung Thông tư 39/2016/TT-NHNN được Câu lạc bộ Pháp chế thuộc Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam tập hợp, các TCTD cũng có những góp ý cụ thể về nội dung này, cụ thể:

Về quy định không được cho vay để góp vốn, hợp tác đầu tư, kinh doanh: Các TCTD cho rằng, điều khoản này đang quy định các TCTD không được phép cho vay để góp vốn, hợp tác đầu tư, kinh doanh cho dù vốn góp đó có hình thành nên vốn điều lệ của bên nhận vốn góp hay không. Tuy nhiên tại điều khoản bổ sung điểm h Khoản 2 Điều 22 lại quy định các TCTD phải xây dựng, ban hành quy định nội bộ về cho vay trong đó có quy định về “Kiểm soát việc cho vay để đầu tư kinh doanh chứng khoán; … cho vay góp vốn, hợp tác kinh doanh; cho vay các nhu cầu vốn phục vụ đời sống có giá trị lớn theo đánh giá của tổ chức tín dụng”.

Từ những vấn đề trên, các TCTD đề nghị ban soạn thảo làm rõ: “cho vay góp vốn, hợp tác đầu tư, kinh doanh nêu tại 2 điều khoản trên khác nhau như thế nào?”.

Việc góp vốn, hợp tác đầu tư, kinh doanh; nhận chuyển nhượng phần vốn góp tại công ty khác... Các TCTD cho rằng, hiện nay pháp luật hiện hành hoàn toàn không có quy định nào về việc cấm cho vay mua bất động sản/hàng hóa, như vậy trong trường hợp khách hàng đã vay vốn hợp pháp tại một TCTD để thanh toán tiền mua bất động sản và sau đó có nhu cầu hỗ trợ tài chính tại một TCTD khác để hoàn trả một phần/toàn bộ tiền vay cho TCTD ban đầu thì hoàn toàn phù hợp với nhu cầu thực tế thị trường. Tại điều khoản sửa đổi khoản 6 Điều 2 của dự thảo này thì NHNN cũng cho phép TCTD cho vay để trả nợ khoản vay tại TCTD khác nếu đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định.

“Do vậy, đề nghị Ban soạn thảo quy định các giới hạn hoặc các điều kiện để các TCTD phải được thực hiện khi triển khai các nghiệp vụ trên nhằm kiểm soát rủi ro thay vì quy định cấm không cho vay”, các TCTD đề nghị.