Đại hội đại biểu Liên minh HTX tỉnh Thanh Hóa: Tìm ‘sếu đầu đàn’ cho khu vực kinh tế hợp tác, HTX

Đại hội đại biểu Liên minh Hợp tác xã tỉnh Thanh Hóa lần thứ VII, nhiệm kỳ 2025–2030 diễn ra trong bối cảnh đặc biệt, khi thế giới và đất nước đang đứng trước những chuyển động sâu sắc, đòi hỏi các mô hình kinh tế hợp tác, với nòng cốt là các HTX phát triển, tổ chức sản xuất và tái cấu trúc hoạt động theo hướng bền vững, bao trùm và tự lực, tự cường hơn.

Vượt thách thức, gặt thành công

Nhìn lại nhiệm kỳ 2020-2025 vừa qua, có thể thấy kinh tế hợp tác, HTX tỉnh Thanh Hóa trải qua nhiều thách thức, đại dịch Covid-19 càn quét, làm đứt gãy chuỗi cung ứng, thiên tai, bão lũ miền Trung liên tiếp. Song, "lửa thử vàng, gian nan thử sức", Thanh Hóa vẫn nổi lên như một điểm sáng.

Hiện toàn tỉnh có trên 1.300 HTX, nằm trong nhóm địa phương dẫn đầu cả nước về số lượng. Đặc biệt, hơn 600 HTX trên địa bàn tỉnh đã tham gia hiệu quả vào chuỗi giá trị, với doanh thu bình quân tăng trên 9%/năm. Nhiều mô hình HTX đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ đã vượt ra khỏi phạm vi địa phương, mang tầm ảnh hưởng quốc gia.

Thành công đó gắn liền với vai trò ngày càng rõ nét của Liên minh HTX tỉnh Thanh Hóa trong công tác tham mưu, điều phối và hỗ trợ. Không chỉ dừng ở vai trò cầu nối, Liên minh HTX tỉnh còn chủ động phối hợp với các sở, ngành, địa phương triển khai nhiều chương trình, chính sách hỗ trợ thiết thực, góp phần tháo gỡ khó khăn cho HTX.

Phát biểu tại Đại hội, bà Cao Xuân Thu Vân, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam, cho biết thế giới đang chứng kiến sự chuyển dịch mạnh mẽ của mô hình kinh tế hợp tác như một trong những giải pháp hiệu quả để giải quyết các thách thức toàn cầu, bao gồm an ninh lương thực, biến đổi khí hậu, giảm nghèo và thu hẹp bất bình đẳng xã hội.

Ở nước ta, sau gần 40 năm đổi mới, Việt Nam đang đứng trước cơ đồ, tiềm lực và vị thế mới. Mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030 trở thành quốc gia có thu nhập trung bình cao, và đến năm 2045 trở thành quốc gia phát triển, đòi hỏi sự đóng góp đồng bộ của tất cả các thành phần kinh tế, trong đó có kinh tế tập thể.

Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân phát biểu tại Đại hội.

Giai đoạn 2020–2025 ghi nhận sự phát triển đáng kể cả về số lượng lẫn chất lượng HTX. Ước đến cuối năm 2025, cả nước có trên 35.000 HTX, 164 liên hiệp HTX và gần 66.000 tổ hợp tác; số HTX tăng 34% so với năm 2020, tỷ lệ HTX hoạt động hiệu quả đạt 78%, tăng gần 47%. Khu vực này hiện thu hút gần 6 triệu thành viên, chiếm khoảng 6% dân số cả nước.

Dẫu vậy, so với nhiều quốc gia phát triển có trên 40% người dân tham gia HTX, thậm chí bình quân mỗi người dân tham gia từ 2–4 HTX, thì dư địa phát triển của kinh tế hợp tác tại Việt Nam vẫn còn rất lớn. Điều đó đặt ra yêu cầu phải có những giải pháp đột phá hơn, hướng tới mục tiêu đến năm 2030 có 10% dân số và đến năm 2045 có ít nhất 20% dân số tham gia HTX.

Cần thêm nhiều HTX “đầu tàu”

Đáng chú ý, mục tiêu đến năm 2045 Việt Nam có ít nhất 3 HTX nằm trong tốp 300 HTX lớn, hiệu quả nhất thế giới được Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân nhấn mạnh như một thách thức lớn, nhưng hoàn toàn khả thi nếu đi đúng hướng.

Mục tiêu trên không chỉ là mục tiêu về thứ hạng hay quy mô, mà còn là khát vọng xây dựng những HTX đủ mạnh để trở thành “sếu đầu đàn”, dẫn dắt phong trào HTX phát triển theo chiều sâu, tạo sức lan tỏa trên phạm vi quốc gia và từng bước hội nhập quốc tế.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, khu vực kinh tế tập thể của Thanh Hóa cũng như cả nước vẫn còn không ít hạn chế, như quy mô HTX còn nhỏ, liên kết giữa các HTX lỏng lẻo, số lượng liên hiệp HTX chưa tương xứng với tiềm năng, khả năng tiếp cận vốn, đất đai và công nghệ còn nhiều điểm nghẽn.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Mai Xuân Liêm phát biểu chỉ đạo Đại hội.

Thực tiễn quốc tế cho thấy, muốn hình thành những HTX lớn, đủ sức chi phối thị trường, cần phát triển mạnh mô hình liên hiệp HTX theo ngành hàng, đồng thời xây dựng các “đầu tàu” đủ mạnh để tập trung nguồn lực và tạo sức lan tỏa.

Trên tinh thần đó, bà Cao Xuân Thu Vân nhấn mạnh yêu cầu chủ động đề xuất các đề án mang tính chiến lược, phấn đấu xây dựng từ 10 đến 100 HTX nòng cốt, có năng lực cạnh tranh trong nước và quốc tế, từng bước hiện thực hóa mục tiêu đưa HTX Việt Nam vươn tầm thế giới.

Từ góc độ quản lý nhà nước tại địa phương, ông Mai Xuân Liêm, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa, khẳng định Đại hội lần thứ VII là dấu mốc quan trọng trong tiến trình phát triển của khu vực kinh tế tập thể tỉnh.

Những thành tựu kinh tế - xã hội nổi bật của Thanh Hóa giai đoạn 2021- 2025, với tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân đạt 9,05%, quy mô nền kinh tế năm 2025 ước đạt 333.600 tỷ đồng, đứng thứ 8 cả nước, có sự đóng góp quan trọng của khu vực HTX.

Trên cơ sở đó, lãnh đạo tỉnh đề nghị Liên minh HTX tỉnh tiếp tục đổi mới nhận thức, tăng cường phối hợp với các sở, ngành, địa phương để triển khai hiệu quả các nghị quyết, kế hoạch phát triển kinh tế tập thể; tập trung xây dựng các mô hình HTX ứng dụng công nghệ cao, tham gia chuỗi giá trị, hướng tới mục tiêu đến năm 2030 có ít nhất 30% HTX ứng dụng công nghệ cao và 85% HTX tham gia liên kết chuỗi.

“Về phía UBND tỉnh, chúng tôi sẽ tiếp tục chỉ đạo các cấp chính quyền tăng cường trách nhiệm trong hỗ trợ và tạo điều kiện cho HTX phát triển, nhất là HTX nông nghiệp ưu tiên về đất đai, vốn vay, ứng dụng khoa học, công nghệ, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho HTX”, ông Mai Xuân Liêm khẳng định.

Đồng chí Nguyễn Đình Tuấn, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh phát biểu tại Đại hội.

Có thể thấy, nhiệm kỳ 2025–2030 là giai đoạn bản lề, đặt ra yêu cầu rất cao đối với Liên minh HTX tỉnh Thanh Hóa. Trong bối cảnh đó, Liên minh HTX Việt Nam đề nghị Liên minh HTX tỉnh cần tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm.

Trước hết, cần tạo đột phá về nhận thức và thực thi Luật HTX năm 2023. Liên minh HTX tỉnh phải tiên phong đưa luật vào cuộc sống, không chỉ dừng ở tuyên truyền mà còn hướng dẫn HTX vận dụng hiệu quả các quy định mới về tín dụng nội bộ, tài sản không chia, kiểm toán nội bộ. Chủ động tham mưu cho Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh ban hành các chính sách hỗ trợ sát thực tiễn, đặc biệt là về đất đai và Quỹ hỗ trợ phát triển HTX.

Thứ hai, chuyển mạnh từ phát triển theo số lượng sang nâng cao chất lượng và quy mô, khuyến khích sáp nhập, hợp nhất để hình thành các HTX, liên hiệp HTX lớn. Phấn đấu xây dựng từ 5 đến 10 HTX đầu đàn, đủ sức dẫn dắt các HTX nhỏ cùng phát triển.

Thứ ba, coi chuyển đổi xanh và chuyển đổi số là yêu cầu sống còn, bảo đảm mỗi HTX có định danh số, tham gia thương mại điện tử, ứng dụng truy xuất nguồn gốc, qua đó nâng cao giá trị và sức cạnh tranh của sản phẩm…

Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân tặng lẵng hoa chúc mừng Đại hội.

Trong bức tranh chung của kinh tế hợp tác Việt Nam, Thanh Hóa được kỳ vọng sẽ tiếp tục là điểm sáng, nơi hình thành những HTX “sếu đầu đàn” đủ tầm vóc dẫn dắt phong trào, góp phần khẳng định vị thế của kinh tế tập thể như một trụ cột quan trọng của nền kinh tế quốc dân, đóng góp thiết thực vào mục tiêu phát triển nhanh, bền vững đất nước trong giai đoạn mới.

Nhật Minh