Chính sách thuế - Đòn bẩy nâng sức kinh tế hợp tác xã

Đường lối khuyến khích phát triển HTX đã đươc các cơ quan ban ngành tích cực triển khai, trong đó có các cơ quan thuế nhằm tháo gỡ khó khăn, giảm gánh nặng thuế cho các HTX và thành viên. Ngày 2/2/2024, VnBusiness đã đăng tải bài viết "Tháo gỡ 'điểm nghẽn' trong triển khai chính sách hỗ trợ HTX", tiếp theo bài báo này, ngày 25/7, Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính) đã có Văn bản 3215/TCT-VP  gửi VnBusiness để cung cấp thêm thông tin về nội dung này. 

Nhiều chính sách ưu đãi, hỗ trợ về thuế cho khu vực HTX

Tổng cục Thuế cho biết thời gian qua, Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách ưu đãi, hỗ trợ về thuế, cải cách thủ tục hành chính thuế tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế nói chung và HTX nói riêng. Các chính sách ưu đãi, hỗ trợ của Nhà nước được cơ quan thuế triển khai kịp thời, đẩy đủ đến với tất cả các thành phần kinh tế.

"Cơ quan thuế thường xuyên tuyên truyền bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú như qua các phương tiện thông tin đại chúng, cổng thông tin điện tử của ngành thuế, qua đối thoại, làm việc trực tiếp, trả lời bằng văn bản, tổ chức hội nghị phổ biến... để người nộp thuế biết và hưởng thụ đầy đủ các chính sách", công văn của Tổng Cục thuế nhấn mạnh.

Về chính sách ưu đãi, hỗ trợ áp dụng đối với HTX hoạt động trong lĩnh vực nông, lâm ngư nghiệp; chính sách ưu đãi, hỗ trợ tập trung ở các sắc thuế như: thuế thu nhập doanh nghiệp; các khoản thu liên quan đến đất đai như tiền thuê đất, tiền thuê mặt nước, về thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, lệ phí môn bài...

Gần đây nhất, ngày 30/5, Tổng cục Thuế ban hành Công văn số 231/TCT-CS gửi Cục Thuế các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương yêu cầu tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến cho các HTX trên địa bàn các chính sách ưu đãi, hỗ trợ về thuế đối với HTX và hồ sơ, thủ tục đề nghị được hưởng ưu đãi, hỗ trợ theo quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành.

Theo ghi nhận của VnBusiness, các chính sách hỗ trợ của Nhà nước thời gian qua đã nhận được phản hồi tích cực từ các HTX, Liên minh HTX các tỉnh, thành.

Đơn cử, HTX Tài Hoan (Bắc Kạn) đang phát triển rất mạnh các hoạt động sản xuất và xuất khẩu miến dong, đưa sản phẩm của mình trở thành thương hiệu quen thuộc với nhiều người tiêu dùng.

Chia sẻ với VnBusiness, Giám đốc Nguyễn Thị Hoan cho biết, là một HTX nông nghiệp thuộc ngành hàng sản xuất và chế biến, HTX Tài Hoan tiếp cận các chính sách thuế khá thuận lợi, đặc biệt là sản phẩm miến của HTX khi xuất khẩu đã được miễn thuế.

“Đây là điều kiện thuận lợi thúc đẩy HTX trong thời kỳ hội nhập”, Giám đốc Nguyễn Thị Hoan khẳng định.

Anh Lê Văn Tám, Giám đốc HTX Nông nghiệp Sông Hồng (Hà Nội) cho biết, tại Nghị định số 92/2021/NĐ-CP, tổ chức được thành lập theo Luật HTX cũng là một trong những đối tượng được hỗ trợ giảm thuế. Trong đó, khay mạ do HTX sản xuất là sản phẩm dịch vụ phục vụ nông nghiệp nên không phải chịu thuế; sản phẩm ống hút sản xuất từ rau củ quả của HTX khi xuất khẩu cũng được hưởng thuế suất 0%.

Có thể thấy, đã có những HTX tiếp cận được chính sách hỗ trợ về thuế. Theo thống kê của Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính), trong số 18.693 HTX nông nghiệp trên cả nước đã có 1.965 HTX được ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp (chiếm 26,6%); 517 HTX được ưu đãi về tiền thuê đất, thuê mặt nước (chiếm 2,8%); 613 HTX được ưu đãi về thuế sử dụng đất nông nghiệp (chiếm 3,3%); 1.341 HTX được ưu đãi, hỗ trợ khác về thuế (chiếm 7,2%).

Các chính sách ưu đãi, hỗ trợ về thuế thời gian qua của Nhà nước đã có tác động tích cực giúp khu vực kinh tế tập thể, HTX có không gian, môi trường sản xuất kinh doanh thuận lợi, giảm bớt khó khăn, nâng cao năng lực cạnh tranh.

Ông Đoàn Xuân Toản, Chánh Văn phòng Tổng cục Thuế, cho biết thời gian qua, ngành thuế đã triển khai mạnh mẽ công tác cải cách hành chính và số hóa để tạo thuận lợi tối đa cho người nộp thuế, trong đó có các HTX. 

Khu vực kinh tế tập thể, HTX được xác định là có vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, việc Nhà nước có các chính sách như ưu đãi, hỗ trợ về thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế giá trị gia tăng, thuế nhập khẩu, thuế sử dụng đất nông nghiệp… góp phần không nhỏ vào phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn.

Nâng tỷ lệ HTX được ưu đãi thuế

Tuy nhiên, từ con số thống kê của Tổng cục Thuế có thể thấy, hiện số lượng HTX được hưởng chính sách ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp là nhiều nhất, còn với những loại thuế khác, tỷ lệ HTX được hưởng chính sách ưu đãi còn khá khiêm tốn.

Điều này đến từ việc nhiều HTX hiện nay còn gặp khó khăn nhất định trong việc tìm hiểu, thẩm thấu các chính sách ưu đãi, miễn giảm về thuế. Thậm chí có những HTX chưa thực sự coi đây là quyền lợi chính đáng để tiếp cận.

Chia sẻ với VnBusiness, chị Phạm Thị Minh Hải, Giám đốc HTX lụa Cổ Chất (Nam Định), cho biết HTX mới tập trung vào khâu đầu tư sản xuất kinh doanh nên dù đã thành lập 3 năm nay, HTX chưa thực sự quan tâm, tìm hiểu đến các chính sách hỗ trợ về thuế của Nhà nước.

“Đây có lẽ là một điều thiếu sót đối với HTX khi chưa tận dụng hết chính sách hỗ trợ của Nhà nước”, chị Hải nói.

Ngoài ra, do hoạt động sản xuất kinh doanh chưa hiệu quả, khâu tài chính chưa rõ ràng, thiếu bộ phận kế toán, chưa thực hiện kiểm toán cũng là nguyên nhân khiến không ít HTX vẫn chưa tiếp cận được chính sách ưu đãi, hỗ trợ về thuế của Nhà nước.

Một trong những lý do giúp HTX Sông Hồng và HTX Tài Hoan tiếp cận và được hưởng một số chính sách ưu đãi, hỗ trợ về thuế là do vấn đề tài chính rất minh bạch. Cả hai HTX đều có bộ phận kế toán, thường xuyên cập nhật các chính sách, yêu cầu của ngành thuế đối với mô hình sản xuất của mình nên việc tiếp cận chính sách thuế không quá khó khăn.

“Việc hoàn thiện hồ sơ, giấy tờ để hưởng chính sách thuế khá thuận lợi đối với HTX”, Giám đốc HTX Sông Hồng Lê Văn Tám kể.

Còn Giám đốc HTX Tài Hoan Nguyễn Thị Hoan khẳng định, việc đưa mô hình HTX sản xuất kinh doanh theo hướng bền vững, sản xuất kinh doanh từng bước áp dụng theo các quy định pháp luật, sổ sách tài chính minh bạch là nền tảng giúp HTX không gặp trở ngại trong quá trình tiếp cận chính sách hỗ trợ.

Trước thực tế từ các HTX có thể thấy, nhiều HTX chưa tiếp cận được chính sách hỗ trợ về thuế một phần vì các thông tin về chính sách hỗ trợ và HTX vẫn còn "cách xa" nhau. Điều này có thể do HTX, nhất là những HTX quy mô nhỏ chưa chủ động tìm hiểu và cũng có thể do các địa phương chưa thực sự quan tâm phổ biến, nắm bắt các khó khăn trong tiếp cận chính sách thuế để có những tháo gỡ kịp thời.

Ông Nguyễn Ngọc Hùng, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Hà Tĩnh cho biết, các chính sách ưu đãi, hỗ trợ về thuế cho HTX đã có nhưng đi liền với đó là những yêu cầu kèm theo và tùy từng HTX mới đủ điều kiện được hưởng thụ. Chẳng hạn, trong chính sách hỗ trợ HTX về thuế thu nhập doanh nghiệp, HTX thực hiện dự án đầu tư mới, dự án đầu tư mở rộng phải đáp ứng các điều kiện về lĩnh vực, địa bàn được ưu đãi theo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp mới được hưởng thụ chính sách.

Do vậy, các chuyên gia cho rằng, để chính sách thuế trong khu vực HTX đi vào cuộc sống, cần tích cực tuyên truyền các chính sách ưu đãi, hỗ trợ về thuế cho HTX cũng như hướng dẫn HTX về thủ tục, hồ sơ, giấy tờ một cách mạnh mẽ hơn để rút ngắn khoảng cách của chính sách thuế đến với khu vực kinh tế tập thể, HTX.

Đặc biệt, từ 1/7/2024, HTX sẽ được miễn giảm một số loại thuế, phí và lệ phí theo Luật HTX năm 2023 nên càng cần sự hỗ trợ của các ngành chức năng trong việc hỗ trợ HTX, tổ hợp tác giải đáp các thắc mắc, khó khăn. Trong đó, tổ hợp tác là một trong những đối tượng mới được hưởng thụ một số chính sách theo Luật HTX 2023.

Huyền Trang