"Chìa khoá" giải quyết các vấn đề môi trường

Trình bày tham luận tại Hội thảo khoa học “Thực trạng và giải pháp xử lý các vấn đề cấp bách trong công tác bảo vệ môi trường Thủ đô Hà Nội” do UBND TP Hà Nội phối hợp với Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam tổ chức, nhiều chuyên gia, nhà quản lý đã đưa ra những giải pháp đáng chú ý để bảo vệ môi trường Thủ đô Hà Nội.

Phối hợp giữa Chính phủ và doanh nghiệp

Đến từ Trường Đại học Kitakyushu (Nhật Bản), GS Kiwao KADOKAMI mang đến tham luận kinh nghiệm trong quản lý và bảo vệ môi trường đô thị tại thành phố Kitakyushu, Nhật Bản với nhiều nội dung rất đáng chú ý. Bản tham luận đã phác họa tiến trình ô nhiễm môi trường xảy ra tại Kitakyushu bắt đầu là ô nhiễm không khí, nước từ những năm 1901 do phát triển công nghiệp nặng và hóa chất.

Tiến trình khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường tại TP này được thực hiện sau đó với hàng loạt các sáng kiến như khắc phục ô nhiễm bằng phương pháp Kitakyushu; hợp tác quốc tế về môi trường; tái chế chất thải thông qua dự án Eco-Town; Phát triển cộng đồng bền vững. Những sáng kiến đó đã góp phần quan trọng giải quyết tình trạng ô nhiễm tại TP Kitakyushu. Đến nay, năm 2025, TP này đang bứt phá hướng tới mục tiêu không phát thải cacbon.

Điểm nhấn đáng chú ý trong giải pháp khắc phục ô nhiễm môi trường mà TP Kitakyushu thực hiện là “phương pháp Kitakyushu”. Đây là phương pháp phối hợp giữa Chính phủ và doanh nghiệp trong khắc phục ô nhiễm và là nền tảng cho con đường tích hợp của phát triển kinh tế và môi trường.

Bên cạnh đó, các biện pháp kiểm soát ô nhiễm do các doanh nghiệp ở TP này thực hiện cũng không chỉ dừng lại ở việc xử lý khí thải trước khi thoát ra khỏi ống khói mà còn tập trung cải tiến quy trình sản xuất bằng cách áp dụng công nghệ sản xuất ít ô nhiễm hơn. Công nghệ này không chỉ giúp cải thiện môi trường mà còn mang lại lợi ích kinh tế bằng cách nâng cao năng suất.

Nhờ những giải pháp hiệu quả, bầu trời và biển ở TP Kitakyushu đã phục hồi về trạng thái trước khi bị ô nhiễm trong khoảng 15 năm. GS Kiwao KADOKAMI cho biết, từ câu chuyện làm sạch môi trường tại Kitakyushu, có thể nhận thấy, sự hợp tác giữa người dân, doanh nghiệp, chính quyền và nhà khoa học là chìa khóa để giải quyết các vấn đề môi trường.

Bên cạnh đó, việc kiểm soát ô nhiễm thông qua đổi mới công nghệ có thể song hành với phát triển kinh tế. Đồng thời, cần phổ biến các mô hình tốt nhất ra thế giới và thúc đẩy hợp tác quốc tế để bảo vệ môi trường toàn cầu. Đặc biệt, để phát triển sự vững chắc, điều quan trọng là truyền lại kinh nghiệm, công nghệ và tri thức đã đạt được cho các thế hệ tiếp theo.

Đa dạng hoá các nền kinh tế trong nước

Chia sẻ kinh nghiệm của Thủ đô Bắc Kinh về xử lý ô nhiễm không khí, TS. Zbigniew Klimont - Trưởng nhóm nghiên cứu quản lý ô nhiễm Chương trình Năng lượng, Khí hậu và Môi trường cho biết, từ Thế vận hội Mùa hè 2008, Bắc Kinh đối diện với ô nhiễm PM (bụi mịn). Tuy nhiên, từ sau năm 2013, ô nhiễm vùng đã giảm đáng kể. Để có được điều đó là nhờ “cuộc chiến chống ô nhiễm không khí” được sự hỗ trợ của chính quyền Trung ương và địa phương.

Cụ thể là TP đã có sự quyết tâm cao của hệ thống chính trị; Luật chất lượng không khí được cải tổ; phát triển mạng lưới giám sát chất lượng không khí từ 35 trạm năm 2013 lên hơn 1,000 trạm tại Bắc Kinh; có chế độ xử phạt mới đối với hành vi không tuân thủ quy định về không khí; các khoản đầu tư về ô nhiễm không khí trong kế hoạch hành động về không khí sạch Bắc Kinh 2013-2017 đã tăng từ khoảng 0,5 tỷ đô la lên 2,5 tỷ đô la.

“Trong giai đoạn 2013-2017, nồng độ PM2.5 đã giảm 35% ở Bắc Kinh và 25% ở khu vực Bắc Kinh -Thiên Tân - Hà Bắc”, TS. Zbigniew Klimont cho biết.

Để hiểu rõ nguồn ô nhiễm PM2.5, TS. Zbigniew Klimont cho rằng là do phương tiện mô tô, đốt than, sản xuất công nghiệp, bụi, ô nhiễm trong nhà và nguồn khác.

TS. Zbigniew Klimont cho rằng các hành động phối hợp đã giúp giảm lượng khí thải và nồng độ PM2.5 trên toàn khu vực. Bài học từ cuộc chiến chống ô nhiễm không khí tại Bắc Kinh đó là đa dạng hóa nền kinh tế trong nước để tránh cho việc công nghiệp nặng làm ô nhiễm đất và không khí. Đồng thời kiểm soát khí thải của phương tiện, đặc biệt, ô tô và xe tải cũ; yêu cầu các doanh nghiệp tư nhân lắp đặt thiết bị kiểm soát khí thải. Chính phủ nên xem xét các chế độ khuyến khích công ty làm việc này.

Nhấn mạnh ô nhiễm không khí vượt qua mọi ranh giới hành chính, quốc tế, quốc gia, khu vực và địa phương, TS. Zbigniew Klimont chia sẻ hợp tác xuyên biên giới là rất quan trọng để tạo ra các giải pháp hiệu quả và lâu dài.