Xếp hạng tín nhiệm: Hướng tới phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp an toàn, bền vững

Mới có 33,7% tổng dư nợ trái phiếu doanh nghiệp có xếp hạng tín nhiệm

Thông tin tại Hội thảo “Thị trường xếp hạng tín nhiệm Việt Nam: Định hướng và tiềm năng phát triển” do Bộ Tài chính phối hợp với Ngân hàng phát triển châu Á (ADB) tổ chức sáng 12/11, bà Phạm Thị Thanh Tâm, Phó Vụ trưởng Vụ Các định chế tài chính, Bộ Tài chính cho biết, cùng với sự phát triển của nền kinh tế, thị trường vốn, thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang có bước phát triển tích cực, đặc biệt sau khi thị trường chứng khoán Việt Nam được nâng hạng lên thị trường mới nổi thứ cấp.

Trong bối cảnh đó số lượng doanh nghiệp chủ động thực hiện xếp hạng tín nhiệm để công bố kết quả ra thị trường ngày càng tăng. Đến nay hơn 140 doanh nghiệp trong các ngành bất động sản, chứng khoán, năng lượng sản xuất đã được xếp hạng tín nhiệm khi chào bán trái phiếu.

Năm 2024, 216,6 nghìn tỷ đồng trái phiếu của 54 tổ chức phát hành đã được xếp hạng tín nhiệm, chiếm 46,3% tổng giá trị phát hành cả năm. Trong 10 tháng đầu năm 2025, giá trị trái phiếu phát hành có xếp hạng tín nhiệm đạt 287,4 nghìn tỷ đồng, gấp 2,1 lần cùng kỳ năm 2024.

Tính đến hết tháng 10/2025, tổng dư nợ trái phiếu của các tổ chức phát hành có xếp hạng tín nhiệm đạt gần 461 nghìn tỷ đồng, chiếm khoảng 33,7% tổng dư nợ trái phiếu doanh nghiệp toàn thị trường.

“Điều này cho thấy tiềm năng của dịch vụ xếp hạng tín nhiệm tại Việt Nam để phát tiếp tục phát triển mạnh trong thời gian tới”, đại diện Vụ Các định chế tài chính nhận định.

Thị trường tiềm năng

Theo đánh giá của Bộ Tài chính, trong những năm qua, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu to lớn trên các lĩnh vực, khẳng định vai trò là điểm đến tin cậy của dòng vốn đầu tư trong nước và quốc tế. Đặc biệt, thị trường vốn Việt Nam có sự tăng trưởng nhanh chóng, đóng vai trò ngày càng quan trọng trong việc thu hút nguồn lực cho đầu tư phát triển.

Song hành với sự phát triển của thị trường vốn, thị trường trái phiếu doanh nghiệp, dịch vụ xếp hạng tín nhiệm đã hình thành từ năm 2014 với sự ra đời của Nghị định 88/2014/NĐ-CP của Chính phủ quy định về dịch vụ xếp hạng tín nhiệm.

Trải qua hơn 10 năm, hoạt động xếp hạng tín nhiệm đang đóng góp vai trò quan trọng vào việc tăng cường tính minh bạch của thị trường, qua đó thúc đẩy sự phát triển an toàn, bền vững và chuyên sâu của thị trường.

“Hoạt động này mang lại lợi ích đa chiều. Đối với nhà đầu tư, kết quả xếp hạng tín nhiệm cung cấp đánh giá về năng lực tài chính và khả năng trả nợ của tổ chức phát hành, giúp nhà đầu tư có thêm công cụ hiệu quả để đánh giá, phân tích rủi ro trước khi ra quyết định đầu tư. Đối với doanh nghiệp, kết quả xếp hạng tín nhiệm góp phần thúc đẩy các tổ chức phát hành nâng cao hiệu quả hoạt động, cải thiện minh bạch tài chính. Khi đạt được mức xếp hạng tín nhiệm tốt, doanh nghiệp có cơ hội giảm chi phí huy động vốn…”, đại diện Vụ Các định chế tài chính phân tích.

Để tiếp tục thúc đẩy lĩnh vực này, bước tiến quan trọng là việc áp dụng quy định về xếp hạng tín nhiệm bắt buộc, bắt đầu từ năm 2023 đối với trái phiếu doanh nghiệp phát hành ra công chúng và từ năm 2024 đối với trái phiếu phát hành riêng lẻ, thời gian qua, Bộ Tài chính đã tiếp tục tham mưu Chính phủ trình Quốc hội sửa đổi Luật Chứng khoán và Luật Doanh nghiệp nhằm tăng cường trách nhiệm của các tổ chức cung cấp dịch vụ, nâng cao yêu cầu đối với các trái phiếu chào bán cho nhà đầu tư cá nhân, qua đó thúc đẩy thị trường hoạt động minh bạch hơn. Mới đây, tại Nghị định 245/2025/NĐ-CP của Chính phủ quy định bắt buộc phải xếp hạng tín nhiệm khi phát hành ra công chúng.

Theo Nghị định 245/2025/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 155/2020/NĐ-CP hướng dẫn Luật Chứng khoán, tổ chức phát hành hoặc trái phiếu đăng ký chào bán phải được xếp hạng tín nhiệm bởi tổ chức xếp hạng tín nhiệm độc lập, ngoại trừ trường hợp trái phiếu phát hành của tổ chức tín dụng hoặc trái phiếu được tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức tài chính ở nước ngoài, tổ chức tài chính quốc tế bảo lãnh thanh toán toàn bộ gốc và lãi trái phiếu. Tổ chức xếp hạng tín nhiệm không phải là người có liên quan của tổ chức phát hành…

“Những thay đổi này không chỉ nhằm bảo vệ quyền lợi cho nhà đầu tư và nâng cao kỷ luật tài chính, mà còn hướng tới phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp an toàn, bền vững trong thời gian tới", Phó Vụ trưởng Phạm Thị Thanh Tâm nhấn mạnh.

Bà Arabella Bennett, Bí thư thứ hai, Đại sứ quán Úc tại Việt Nam, Bộ Ngoại giao và Thương mại Úc đánh giá, việc ban hành Nghị định 245/2025/NĐ-CP là một dấu mốc quan trọng, góp phần tháo gỡ các điểm nghẽn trên thị trường vốn. Nghị định này vừa tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư nước ngoài tham gia thị trường chứng khoán, vừa siết chặt quy định về phát hành trái phiếu thông qua yêu cầu xếp hạng tín nhiệm độc lập.

"Những cải cách này không chỉ nâng cao tính minh bạch, mà còn giúp thị trường vốn Việt Nam tiến gần hơn tới các chuẩn mực quốc tế. Cùng với đó, việc FTSE Russell vừa nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam lên nhóm thị trường mới nổi thứ cấp được xem là cột mốc quan trọng, hứa hẹn thu hút thêm dòng vốn ngoại, củng cố uy tín quốc gia và góp phần xây dựng hệ thống tài chính Việt Nam ngày càng ổn định, đa dạng hơn”, bà Arabella Bennett nhấn mạnh.