Vì sao gói hỗ trợ lãi suất 2% bị 'tắc'?

Phát biểu tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc phổ biến, giải đáp, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai chương trình hỗ trợ lãi suất theo Nghị định số 31/2022/NĐ-CP ngày 26/8, các ngân hàng cho biết, sau 3 tháng triển khai gói hỗ trợ lãi suất 2% quy mô tới 40.000 tỷ đồng, con số thực hiện vẫn còn ở mức rất khiêm tốn, mà nguyên nhân đến cả từ ngân hàng và khách hàng.

Nhiều doanh nghiệp từ chối tham gia

Thống kê của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho thấy, gói hỗ trợ lãi suất 2%/năm đến nay mới giải ngân được 4.300 tỷ và số tiền hỗ trợ lãi suất tính đến cuối tháng 8/2022 khoảng 13,5 tỷ. 

Sở dĩ giải ngân gói hỗ trợ lãi suất còn chậm, theo ông Phạm Toàn Vượng, Phó tổng giám đốc Agribank, là do đối tượng khách hàng của Agribank đến 96% là khách hàng cá nhân, trong đó nhiều khách hàng đã ký hợp đồng tín dụng trước thời điểm 1/1/2022 không đủ điều kiện để được hỗ trợ.

Số tiền hỗ trợ lãi suất tính đến cuối tháng 8/2022 chỉ vào khoảng 13,5 tỷ đồng

Bên cạnh đó còn vướng mắc liên quan đến hồ sơ, chứng từ chứng minh mục đích sử dụng vốn vay; Một số hoạt động sản xuất kinh doanh của khách hàng trong thực tế vừa có sự tương đồng nhưng cũng có sự khác biệt với các ngành nghề/lĩnh vực được quy định.

Đồng tình với các vướng mắc giống như Agribank, ông Nguyễn Việt Cường, Phó Tổng giám đốc Vietcombank cho biết, theo quy định, gói hỗ trợ chỉ hướng đến các đối tượng có khả năng phục hồi. Tuy nhiên, cái khó là các cơ quan bộ ngành vẫn chưa có các hướng dẫn cụ thể.

“Như thế nào là doanh nghiệp có khả năng phục hồi? Cần xác định định nghĩa có khả năng phục hồi theo doanh thu hay lợi nhuận? Tăng trưởng bao lâu được coi là phục hồi? Cái này rất khó xác định. Tất nhiên, mỗi ngân hàng sẽ có quy chuẩn khác nhau. Theo đó, tôi cho rằng chúng ta cần phải có hướng dẫn rõ ràng”, ông Cường nói.

Bên cạnh đó, ông Nguyễn Hưng, Tổng giám đốc TPBank cho biết, các ngân hàng cũng còn tâm lý e ngại khi triển khai thực hiện do một số chương trình hỗ trợ lãi suất, gồm chương trình hỗ trợ lãi suất năm 2009 và một số chương trình hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước vẫn chưa được quyết toán số tiền đã hỗ trợ lãi suất cho khách hàng.

Đáng nói, bên cạnh nhiều doanh nghiệp bị ngân hàng từ chối duyệt đề nghị hỗ trợ lãi suất 2% vì không đủ điều kiện thì có nhiều doanh nghiệp đủ điều kiện lại từ chối tham gia vì e ngại thủ tục rườm rà và ngại thanh tra, hậu kiểm về sau. 

Chẳng hạn, tại TPBank, ông Nguyễn Hưng cho biết, ngân hàng đã tiếp cận gần 500 khách hàng thuộc đối tượng nhận hỗ trợ nhưng tỷ lệ khách hàng đề nghị hỗ trợ rất thấp, chỉ có 30 khách hàng. Trong đó, tới thời điểm hiện tại, ngân hàng mới chỉ hỗ trợ được 3 khách hàng.

“Họ lo lắng số tiền hỗ trợ lãi suất thì không được bao nhiêu mà đến khi thanh quyết toán, kiểm toán sau này lại sẽ gặp nhiều khó khăn nên không mấy mặn mà”, Tổng giám đốc TPBank nói.

Theo ông Hưng, các quy định hiện nay còn chưa chi tiết, cộng thêm tâm lý e ngại của khách hàng nên rất khó để các ngân hàng thực hiện gói hỗ trợ.

“TPBank được giao chỉ tiêu hỗ trợ 700 tỷ đồng, nhưng với tình hình hiện tại, e là chúng tôi sẽ không thể giải ngân hết được”, Tổng giám đốc TPBank chia sẻ.

Kiến nghị "nóng" gỡ vướng gói hỗ trợ lãi suất

Theo Phó tổng giám đốc Agribank Phạm Toàn Vượng, để đẩy nhanh gói hỗ  trợ lãi suất 2%, trước hết, Chính phủ, các bộ ngành, Ngân hàng Nhà nước nên xem xét mở rộng đối tượng hỗ trợ lãi suất, cụ thể là đối với khách hàng là hộ kinh doanh không có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh.

Đồng thời, cơ quan quản lý thống nhất hướng dẫn các nội dung trong triển khai chương trình hỗ trợ lãi suất theo Nghị định 31, đặc biệt là các nội dung về hóa đơn, chứng từ chứng minh mục đích sử dụng vốn đối với khách hàng khi giải ngân sử dụng bảng kê thu mua hàng hóa, dịch vụ.

Ngoài ra, ông Vượng cũng đề nghị NHNN cho phép các tổ  chức tín  dụng thống kê và hạch toán bổ sung hỗ trợ lãi suất cho nhóm khách hàng đã giải ngân và ký hợp đồng tín dụng từ 1/1/2022. 

Phó tổng giám đốc Vietcombank Nguyễn Việt Cường cũng kiến nghị, NHNN phải phối hợp với các bộ, ngành ban hành tiêu chí cụ thể về khả năng phục hồi và mở rộng phạm vi khách hàng được hỗ trợ, cho phép các hộ kinh doanh không có đăng ký kinh doanh được hỗ trợ lãi suất.

Một số lãnh đạo ngân hàng khác kiến nghị các bộ, ngành có giải pháp tháo gỡ về hóa đơn bán lẻ, dư nợ các khoản vay bằng ngoại tệ, mở rộng đối tượng về xuất khẩu lúa gạo, xây lắp... Đồng thời, có giải pháp giải tỏa tâm lý e ngại về thanh, kiểm tra cho doanh nghiệp.

Từ các kiến nghị này, Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết, thời gian tới, NHNN tiếp tục chỉ đạo các ngân hàng thương mại tích cực triển khai trên cơ sở tuân thủ quy định pháp luật. Đồng thời, tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan kịp thời tháo gỡ vướng mắc phát sinh trong triển khai chương trình nhằm đảm bảo đúng đối tượng, đúng mục tiêu, minh bạch và hiệu quả. Đẩy mạnh truyền thông giúp người dân, doanh nghiệp hiểu hơn về chính sách và nâng cao khả năng tiếp cận chương trình hỗ trợ lãi suất 2%.

Huyền Anh