“Đi tìm một vì sao” - cuốn tự truyện đậm chất văn chương

Những trang sách kể lại câu chuyện đời thường

Sáng 21/4, trong không khí hân hoan của Ngày Hội sách và Văn hóa đọc năm 2022, buổi ra mắt cuốn tự truyện “Đi tìm một vì sao” của nguyên Bí thư Thành ủy Hà Nội Phạm Quang Nghị đã được tổ chức long trọng và ấm áp tại Thư viện Quốc gia Việt Nam (31 Tràng Thi, Hà Nội).

Tới dự sự kiện về phía đại biểu Trung ương có: Nhà báo Hà Đăng - nguyên Trưởng Ban Tư tưởng Văn hóa Trung ương; Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều - Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam; Đồng chí Ngô Văn Dụ - nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương; Đồng chí Đào Đức Toàn - Trợ lý phụ trách Văn phòng Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng.

Về phía đại biểu thành phố Hà Nội có đồng chí Nguyễn Văn Phong - Phó Bí thư Thành ủy Hà Nội.

Buổi ra mắt sách của tác giả Phạm Quang Nghị cũng có sự tham dự của các đồng chí Trần Xuân Lộc - nguyên Bí thư tỉnh ủy Hà Nam; Lưu Trần Tiêu - nguyên Thứ trưởng Thường trực Bộ Văn hóa và Thông tin cùng các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo đại diện cho các cơ quan: Ban Tuyên giáo Trung ương, thành phố Hà Nội, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, tỉnh Hà Nam cùng đông đảo người thân của tác giả, phóng viên đến từ các báo, đài và các cháu học sinh, sinh viên...

“Đi tìm một vì sao” - tác phẩm thứ 9 của tác giả Phạm Quang Nghị là một cuốn tự truyện đậm chất văn chương. Chia sẻ về lí do ra mắt cuốn tự truyện này, tác giả Phạm Quang Nghị cho biết: "Thuở nhỏ, giống như bao đứa trẻ, vào những đêm trăng sáng tôi thường ngửa mặt lên trời đếm sao... Tôi và bọn trẻ còn thi nhau đếm một hơi xem đứa nào đếm được nhiều ông sao nhất...

Tôi không nhìn thấy vì sao nào là của mình, nhưng tôi biết tất cả những vì sao trên bầu trời, cho dù có nhỏ bé ly ty đến mấy mỗi vì sao cũng đều tỏa ánh sáng lấp lánh, xa gần khác nhau. Giống như sự muôn vẻ của con người sống trên thế gian, ai cũng đã góp một phần làm nên vẻ đẹp, sự hấp dẫn và phong phú đến lạ thường của cuộc sống.

Tôi cũng thử kể những câu chuyện rất đỗi bình thường của đời mình. Những kỷ niệm riêng tư, từ những ngày thật xa, bây giờ mới kể".

Ý tưởng hình thành cuốn sách này được tác giả ấp ủ rất lâu nhưng bị gián đoạn do thực hiện các cuốn sách khác. Khi bắt tay vào viết, tác giả cho biết phần về tuổi thơ thì ông lại viết nhanh nhất và những chuyện gần đây thì lại viết chậm hơn.

Cuốn sách dày 650 trang được chia làm ba phần với thời gian trải dài mấy chục năm cuộc đời, qua không gian từ làng quê bên bờ sông Mã đến chiến trường Trường Sơn, Đông Nam Bộ, Tây Ninh, mũi Cà Mau... về Hà Nam, về làm việc tại Bộ Văn hóa - Thông tin và đảm đương trọng trách Bí thư Thành ủy Hà Nội.

"Nhiều lần tôi về thăm quê, gặp lại những đêm trăng sáng. Giống những đêm trăng ngày xưa. Dù không nhìn thấy vì sao của mình, nhưng trên bầu trời cao vẫn hiện lên muôn nghìn những vì sao lấp lánh.

Trong tôi lại trào dâng những niềm cảm xúc. Tôi muốn nói lời cảm ơn cuộc đời, những ân tình trên suốt dặm dài hơn hai phần ba thế kỷ bằng những trang sách kể lại những câu chuyện đời thường. Kể một cách chân thật và có thể là vụng về bởi thật lòng tôi không muốn vẽ vời, thêu dệt gì thêm cho những câu chuyện đã qua", tác giả tâm sự.

Những tầng sâu suy tưởng và thông điệp

Nhà báo Hà Đăng nhận định: "Đi tìm một vì sao” có rất nhiều trang viết hấp dẫn khiến người đọc ước ao được một lần được trải nghiệm: Những cánh rừng Trường Sơn thâm u với những bản nhạc rừng du dương của các loài chim; Những đêm được bơi xuồng trên những dòng kênh băng qua Đồng Tháp Mười mênh mông như lạc vào một biển sen bát ngát hương thơm...

Ai đã trải qua một thời đạn lửa có dịp cùng nhớ lại những kỷ niệm của những năm tháng chiến tranh cực kỳ cam go, khốc liệt: Những tháng ngày mang ba lô đi bộ trên dải Trường Sơn, được nếm trải những cơn sốt rét, ốm đau có lúc dường như “một chân trên bờ, một chân đã thò xuống hố chôn”; Những khi băng qua làn đạn cả của ta và của địch đan chéo qua đầu để vượt qua lộ 4...

Những lần chứng kiến sau trận bom rơi, máu người hòa lẫn trong nước mưa, chảy lênh láng, chan hòa trên mặt đất. Những giọt nước mắt xót xa cùng chảy trên mặt đất. Không biết thứ nào sẽ thấm sâu, ngấm lâu trong lòng đất?

Đọc “Đi tìm một vì sao” người đọc có dịp hiểu một con người đầy suy tư và nghị lực, được sống trong môi trường rèn luyện, thử thách từ những năm tháng khói lửa chiến tranh tới khi đất nước hòa bình. Một cán bộ nhiệt huyết và đầy trách nhiệm, thầm lặng, kiên trì phấn đấu, luôn có niềm tin và hướng tới những điều cao cả, một lòng phục vụ Nhân dân và đất nước.

Trên suốt chặng đường ấy, lúc thuận lợi hay trong lúc rất khó khăn, Phạm Quang Nghị cảm thấy mình luôn được bạn bè, đồng chí, người thân ủng hộ, đồng hành, tiếp sức. Luôn cảm nhận có được một ngôi sao dẫn đường. Ngôi sao ấy là lý tưởng, là niềm tin vào sự nghiệp vinh quang của Đảng, của Nhân dân, là con đường mà anh đang đi.

Bởi thế khi được Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó những nhiệm vụ, trên mọi cương vị, mọi chặng đường, Phạm Quang Nghị đều nỗ lực hoàn thành và hoàn thành tốt".

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều - Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam dành cho cuốn sách những lời rất tâm huyết: "Mở đầu cuốn tự truyện là những trang viết thực sự trong sáng và đẹp đẽ. Hình ảnh những đứa trẻ, trong đó có ông, đêm đêm nhìn lên bầu trời bao la và đếm những vì sao lấp lánh. Ngay từ lúc đó, cậu bé Phạm Quang Nghị đã ước mong được biết ngôi sao của đời mình.

Đó cũng chính là giấc mơ đẹp đẽ, có thật của một con người luôn mong hướng về những điều tốt đẹp để sống, suy ngẫm và hành động. Đó cũng là khởi nguồn cho con đường đi tìm ngôi sao lý tưởng sống của ông. Ông mê mải đi tìm ngôi sao ấy. Con đường đi tìm ngôi sao cũng chính là con đường của niềm cảm hứng sống lớn lao, là con đường được làm việc, cống hiến với bao thăng trầm, buồn vui, là con đường dâng hiến của một con người cho dân tộc mình qua hơn nửa thế kỷ.

Trên con đường ấy, khát vọng, ý chí và hành động của con người mang tên Phạm Quang Nghị không hề thay đổi và ông đã tìm thấy ngôi sao cho lẽ sống của mình.

Những điều quan trọng nhất mang tới cho một con người để con người ấy biết sống, biết ước mơ và biết hành động là những giấc mơ đẹp, là nền tảng gia đình, là quê hương, là tổ tiên, ông bà cha mẹ, là lý tưởng sống và lòng quả cảm dấn thân cho khát vọng cống hiến của mình.

Tác giả Phạm Quang Nghị đã có tất cả những điều quan trọng ấy, hay có thể nói một cách khác là cuộc đời đã chuẩn bị cho ông những hành trang quan trọng ấy, dẫn dắt ông từ khi còn là một cậu bé tới lúc trưởng thành và trải qua nhiều công việc, nhiều vị trí quan trọng.

"Đi tìm một vì sao" là một tự truyện đậm chất văn chương. Như phụ đề của tên sách: Tự kể chuyện mình, tác giả Phạm Quang Nghị đã kể lại cuộc đời mình một cách trung thực với một tình yêu cuộc đời mãnh liệt. Có nhiều trang viết là những trang văn chân thực, đẹp và có sức quyến rũ mạnh mẽ với người đọc.

Cùng với những ký ức chân thực và sống động ấy là những chiêm nghiệm sâu sắc mà chính tác giả nhận ra trong đời sống và mỗi câu chuyện thường ngày được ông kể đều chứa đựng trong đó những tầng sâu suy tưởng và những thông điệp.

Cuốn tự truyện như là bộ hồ sơ cá nhân của một con người. Là lịch sử của một con người nhưng từ đó người đọc nhìn thấy những thời khắc lịch sử của một dân tộc. Đồng hành cùng dân tộc trong những biến động lớn của lịch sử từ những năm tháng chiến tranh cho đến những năm tháng hòa bình, mỗi ngày của ông đều chứa đựng một phần những sự kiện của đất nước và trong những sự kiện của đất nước có đời sống cá nhân ông. Đấy chính là sự hấp dẫn và là giá trị của cuốn tự truyện "Đi tìm một vì sao".

Còn nhà phê bình văn học Bùi Việt Thắng thì bày tỏ: "Đọc xong tác phẩm Đi tìm một vì sao của tác giả Phạm Quang Nghị, tôi nhớ tới câu văn nổi tiếng: “Con người, hai tiếng ấy vang lên tự hào biết bao!”, M. Gorki".