Đề xuất gói hỗ trợ tài chính đa tầng cho doanh nghiệp vận tải chuyển đổi phương tiện

Hai khu vực đầu tiên dự kiến áp dụng vùng phát thải thấp

Ngày 7.10, Sở Xây dựng TPHCM tổ chức hội thảo báo cáo kết quả nghiên cứu “Vùng phát thải thấp (Low Emission Zone - LEZ); Lộ trình thực hiện chuyển đổi và chính sách hỗ trợ phương tiện giao thông”, thuộc Đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông trên địa bàn thành phố.

Theo đề xuất, vùng phát thải thấp sẽ được hình thành tại khu vực trung tâm TPHCM - giới hạn bởi 15 cây cầu và 20 tuyến đường chính và khu vực tuyến đường Rừng Sác (Cần Giờ).

Từ năm 2026, TPHCM sẽ hạn chế hoạt động của xe công nghệ và xe kinh doanh vận tải sử dụng nhiên liệu xăng, dầu không đạt chuẩn khí thải trong vùng trung tâm; thí điểm kiểm soát phương tiện dưới chuẩn khí thải trên tuyến đường Rừng Sác (đoạn từ phà Bình Khánh - đường Duyên Hải). Giai đoạn 2027 - 2030, thành phố sẽ kiểm định khí thải xe máy trên diện rộng, tiến tới hạn chế lưu thông ôtô dưới tiêu chuẩn khí thải Mức 4 và xe mô tô, xe gắn máy dưới tiêu chuẩn Mức 2 trong khu vực trung tâm. Đồng thời, vùng phát thải thấp sẽ mở rộng đến các xã Bình Khánh, An Thới Đông, Cần Giờ và Thạnh An. Đến năm 2031, dự kiến mở rộng ra phạm vi vành đai 1, gồm các tuyến Phạm Văn Đồng - vòng xoay Nguyễn Thái Sơn - ngã tư Bảy Hiền - Hương Lộ 2 - Nguyễn Văn Linh. Từ năm 2032, TP sẽ nâng cao tiêu chuẩn khí thải áp dụng cho toàn bộ phương tiện lưu thông trong khu vực này.

Xây dựng 750 - 1.338 trạm sạc

Để chính sách khả thi, đơn vị tư vấn đề xuất gói hỗ trợ tài chính đa tầng cho người dân và doanh nghiệp. Với hộ gia đình, mức hỗ trợ gồm: Trợ cấp 10% (tối đa 5 triệu đồng) cho hộ thông thường; 80% cho hộ cận nghèo (tối đa 16 triệu đồng); 100% cho hộ nghèo (tối đa 20 triệu đồng). Ngoài ra, người dân sẽ được giảm 50% lệ phí đăng ký, biển số và hỗ trợ lãi vay khi mua xe máy điện.

Đối với doanh nghiệp kinh doanh vận tải, các chính sách ưu đãi bao gồm: Miễn 100% lệ phí trước bạ; giảm 50% phí bảo trì đường bộ và lệ phí cấp biển số; hỗ trợ 50% lãi suất vay đầu tư xe trong năm đầu tiên, theo mức lãi suất bình quân của ngân hàng.

Riêng doanh nghiệp xe buýt điện, sẽ được vay tối đa 85% chi phí đầu tư, hưởng ưu đãi lãi suất kéo dài 7 năm để khuyến khích chuyển đổi sớm.

TPHCM sẽ đồng thời đầu tư hạ tầng phục vụ giao thông xanh. Giai đoạn 2025 - 2030, thành phố dự kiến: Mở mới 72 tuyến buýt với hơn 1.100 xe buýt điện; đầu tư ít nhất 8.000 xe đạp công cộng; phát triển hành lang xanh ưu tiên người đi bộ và xe đạp; xây dựng 750 - 1.338 trạm sạc tại bãi đỗ xe, trung tâm thương mại và các trục giao thông chính.

Cần doanh nghiệp và người dân đồng hành

Tại hội nghị, Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô Việt Nam đề xuất lùi thời điểm chuyển đổi xe công nghệ thêm 6 tháng, do hạ tầng trạm sạc và khả năng tài chính của người dân còn hạn chế.

Đại diện Grab cũng cho rằng đề án toàn diện nhưng cần chính sách hỗ trợ riêng cho nhóm xe ôm công nghệ thu nhập thấp, tránh ảnh hưởng sinh kế khi chính sách áp dụng từ đầu năm 2026.

Phó Giám đốc Sở Xây dựng TPHCM Bùi Hòa An cho biết, sau khi TPHCM sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, dân số đã vượt 14 triệu người, với hơn 13 triệu phương tiện, chưa kể xe vãng lai. Hoạt động giao thông đường bộ hiện chiếm tới 88% lượng bụi mịn, gây thiệt hại kinh tế hơn 3.000 tỉ đồng mỗi năm.

Theo ông An, với lộ trình đến năm 2029, các doanh nghiệp hoàn toàn có đủ thời gian và điều kiện để chuyển đổi. Thành phố sẽ hỗ trợ vốn vay, ưu đãi lãi suất và có các nguồn tín dụng giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong quá trình thay đổi phương tiện.

“Chính sách này chưa áp dụng biện pháp bắt buộc, mà mới dừng ở mức khuyến khích chuyển đổi. Phương tiện nào đáp ứng tiêu chuẩn khí thải vẫn được lưu thông bình thường” - ông An nhấn mạnh.

Thành phố đang khẩn trương ban hành hướng dẫn cụ thể về sạc xe tại nhà riêng và chung cư để người dân yên tâm sử dụng.

“Trong 3 tháng tới, hệ thống trạm sạc cho xe buýt điện và ôtô điện sẽ được triển khai mạnh. TPHCM cũng sẽ quy hoạch các điểm sạc đạt chuẩn kỹ thuật, an toàn phòng cháy chữa cháy tại bến xe, bãi giữ xe, khu dân cư và chung cư” - ông An cho biết.