Bảo vệ doanh nghiệp làm ăn tử tế và minh bạch

Trong bữa cơm tối của gia đình anh Nguyễn Hữu An (Hà Nội), câu chuyện xoay quanh thông tin một doanh nghiệp đa quốc gia đang hoạt động tại Việt Nam bị cơ quan chức năng truy thu thuế do phát hiện hành vi kê khai sai, chuyển giá. Nghe người lớn bàn luận, cậu con trai 13 tuổi của anh An bất ngờ nói: “Thế thì con sẽ không dùng sản phẩm của họ nữa. Họ kiếm tiền ở Việt Nam mà lại không chịu đóng thuế”.

Phản ứng bản năng của một đứa trẻ chưa từng học về chính sách thuế hay quản lý tài chính doanh nghiệp gợi lên một điều đáng suy ngẫm. Đó là cảm nhận rất rõ ràng về công bằng và trách nhiệm.

Trong suy nghĩ giản dị ấy, việc khai thác thị trường, thu lợi nhuận thì phải có nghĩa vụ đóng góp trở lại cho xã hội. Đó chính là cốt lõi của tinh thần liêm chính mà bất kỳ môi trường kinh doanh lành mạnh nào cũng cần được xây dựng.

Thực tế, phần lớn doanh nghiệp đang hoạt động tại Việt Nam đã và đang nỗ lực tuân thủ pháp luật, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế, coi đó là trách nhiệm xã hội và là nền tảng cho sự phát triển bền vững.

Bởi thuế không chỉ là khoản nộp bắt buộc, mà là nguồn lực để Nhà nước đầu tư cho hạ tầng, giáo dục, y tế, an sinh xã hội - những yếu tố mà chính doanh nghiệp và người lao động trực tiếp thụ hưởng.

Tuy nhiên, điều đáng báo động là bên cạnh những doanh nghiệp làm ăn minh bạch, vẫn còn không ít trường hợp tìm cách lách quy định để né thuế, tránh thuế, thậm chí trốn thuế.

Những con số thống kê gần đây cho thấy một nghịch lý khó bỏ qua: Hơn 56% số doanh nghiệp báo lỗ liên tiếp qua nhiều năm, trong khi không ít doanh nghiệp trong số đó vẫn duy trì hoạt động ổn định, thậm chí mở rộng sản xuất - kinh doanh, gia tăng hiện diện trên thị trường. Tức là họ đang “lỗ trên sổ sách nhưng vẫn lớn lên ngoài thực tế”.

Các hành vi né thuế ngày nay không còn thô sơ, mà thường được che giấu dưới những cấu trúc tài chính và giao dịch phức tạp như chuyển giá, mua bán nội bộ, phí dịch vụ, phí bản quyền hay lãi vay giữa các bên liên kết. Nếu không được nhận diện và kiểm soát hiệu quả, những hành vi này không chỉ gây thất thu ngân sách, mà còn làm méo mó môi trường cạnh tranh và không công bằng cho những doanh nghiệp làm ăn chân chính.

Trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực thu hút các nguồn lực cho phát triển, vai trò của cộng đồng doanh nghiệp là hết sức quan trọng. Đảng và Nhà nước luôn nhất quán chủ trương tạo mọi điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp phát triển, từ ưu đãi về thuế, đất đai, tín dụng đến cải cách thủ tục hành chính. Nhưng hỗ trợ không đồng nghĩa với dung túng. Thu hút đầu tư càng mạnh, yêu cầu về tuân thủ pháp luật, minh bạch thông tin và trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp càng phải được đặt lên hàng đầu.

Xây dựng môi trường kinh doanh liêm chính vì thế trở thành yêu cầu bắt buộc.

Để làm được điều này, trước hết cần tăng cường tuyên truyền để doanh nghiệp hiểu rõ rằng, tuân thủ nghĩa vụ thuế không phải là “mất đi”, mà là đầu tư cho sự ổn định lâu dài. Khi nhận thức đúng, sự chấp hành sẽ mang tính tự giác.

Tiếp đó là hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện đúng quy định, đặc biệt trong bối cảnh chính sách ngày càng phức tạp. Song song là nhắc nhở, cảnh báo sớm các rủi ro vi phạm.

Và cuối cùng, với những trường hợp cố tình né tránh, việc kiểm tra, xử lý nghiêm minh là cần thiết để giữ vững kỷ cương, góp phần xây dựng môi trường kinh doanh liêm chính, vì sự phát triển bền vững của chính cộng đồng doanh nghiệp.