Dòng tiền đầu tư đang chảy vào đâu?

Môi trường lãi suất thấp luôn mang lại nhiều cơ hội cho các tài sản tài chính. Lãi suất thấp khiến cho chi phí cơ hội của việc nắm giữ các tài sản rủi ro thấp trở nên cao hơn và dòng tiền đầu tư sẽ tìm kiếm đến các kênh đầu tư mang lại tỷ suất sinh lời hấp dẫn hơn.

Giai đoạn cuối năm trước, chúng ta đọc những tiêu đề bài báo về việc tiền gửi liên tục chảy mạnh vào kênh ngân hàng nhưng chúng ta cần hiểu rằng tiền gửi tăng trong giai đoạn vừa qua chủ yếu đến từ các khoản vay mới được giải ngân của ngân hàng thương mại hơn là tiền nhàn rỗi của người dân thực sự chảy vào hệ thống ngân hàng. Theo số liệu thống kê, một lượng đáng kể tiền gửi kỳ hạn trung và dài hạn của người dân ở hệ thống ngân hàng đã chuyển dịch sang các kênh đầu tư khác. Biểu đồ thể hiện tiền gửi trung và dài hạn của toàn hệ thống ngân hàng đã giảm đáng kể trong quí 4-2023 (giảm 18,64% so với quí 3). Đặc biệt, tiền gửi dài hạn đã sụt giảm mạnh và ước tính có khoảng 200.000 tỉ đồng tiền gửi dài hạn có thể đã chảy sang các kênh đầu tư khác. Tổng tiền gửi tăng chủ yếu là do sự gia tăng của tiền gửi có kỳ hạn dưới một tháng, ước tính lên đến gần cả triệu tỉ đồng chỉ trong quí 4.

Kênh đầu tư chứng khoán đang thu hút nhà đầu tư

Thị trường chứng khoán đã có một năm 2023 tăng trưởng tương đối tốt, kèm theo đó là mức thanh khoản cũng được cải thiện hơn nhiều trong giai đoạn cuối năm so với giai đoạn đầu năm. Số dư tiền gửi của nhà đầu tư tại các công ty chứng khoán đã tăng liên tục trong bốn quí của năm 2023. Tại quí 4-2023, tiền gửi của nhà đầu tư tại các công ty chứng khoán đã đạt 83.340 tỉ đồng (tăng hơn 8% so với quí trước), trong đó tiền gửi của nhà đầu tư về giao dịch chứng khoán (công ty chứng khoán quản lý) chiếm đa số, đạt 65.206 tỉ đồng. Như vậy, triển vọng của thị trường cổ phiếu trong thời gian vừa rồi sẽ phụ thuộc nhiều vào xu thế của dòng tiền nhà đầu tư cá nhân trong nước.

Xét trong hai tháng đầu năm 2024, VN-Index tăng mạnh do dòng tiền từ nhà đầu tư cá nhân với thanh khoản đến từ nhóm này chiếm hơn 92%. Thanh khoản thị trường đang ở mức tốt hơn rất nhiều so với mức trung bình của năm 2023 và vẫn chủ yếu tập trung vào những nhóm vốn hóa lớn và những ngành có tính chu kỳ và nhạy cảm hơn với sự phục hồi kinh tế như ngân hàng, bất động sản và tài chính.

Theo lý thuyết chu kỳ, trong giai đoạn phục hồi của nền kinh tế, những ngành nghề có tính chu kỳ sẽ có thể bật tăng mạnh trước so với các nhóm ngành nghề khác. Vấn đề chính là liệu các hoạt động kinh tế của Việt Nam có thể phục hồi bền vững trước sức cầu nội địa hay không vẫn là câu hỏi mà nhà đầu tư đang rất quan tâm. Tuy nhiên, dòng tiền vẫn đang là yếu tố ủng hộ cho các nhà đầu tư chứng khoán trong giai đoạn này khi chính sách tiền tệ nới lỏng của các ngân hàng đang được duy trì một cách mạnh mẽ.

Các tài sản tài chính khác vẫn đang rất nóng

Diễn biến giá vàng tiếp tục là một chủ đề quan trọng trong giai đoạn hiện tại. Giá vàng đã lập đỉnh lịch sử trong tuần đầu tháng 3 với mức 2.141 đô la Mỹ/ounce. Vàng tiếp tục tăng trưởng tốt và nới rộng mức chênh lệch giữa giá vàng trong nước và giá vàng thế giới. Việc Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) đang rục rịch từng bước giảm lãi suất khiến cho giá vàng càng có nhiều cơ hội để tăng trưởng trong thời gian qua.

Chênh lệch giá vàng tăng cao và duy trì trong thời gian dài cho thấy hoạt động đầu cơ giá vàng trong các nhà đầu tư cá nhân vẫn rất cao, dù mức rủi ro cũng rất cao do những biến động nhanh trong ngắn hạn kèm theo chi phí giao dịch lớn giữa giá niêm yết chiều mua và chiều bán. Trong bối cảnh kênh đầu tư bất động sản vẫn còn nhiều khó khăn, có thể một lượng lớn tiền nhàn rỗi đã chảy vào kênh vàng. Tính đến nay, mức chênh lệch giữa giá vàng trong nước và quốc tế tiếp tục được duy trì ở mức cao trong suốt hơn 18 tháng qua và mức chênh lệch có dấu hiệu còn nới ra khi giá vàng trong nước tăng mạnh trong những ngày gần đây.

Việc nhóm các tài sản có mức độ đầu cơ cao, như vàng, tiền số, tăng trưởng rất nóng khiến cho tiền gửi của các ngân hàng sẽ chịu áp lực trong thời gian tới, đặc biệt là tiền gửi có kỳ hạn dài.

Thanh khoản thị trường nhà đất bắt đầu phục hồi

Thanh khoản của thị trường bất động sản đã bắt đầu tăng vọt trong hai tháng đầu năm khi số lượng giao dịch tăng mạnh so với cùng kỳ. Số lượng hồ sơ giao dịch nhà đất trong hai tháng đầu năm là khoảng 67.750 hồ sơ, tăng 18.801 hồ sơ so với cùng kỳ 2023, tương đương khoảng 20%. Đây là mức phục hồi rất tích cực sau bốn quí giảm liên tục trong năm 2023. Lãi suất thấp và hoạt động giải ngân dễ dàng từ phía các ngân hàng đã giúp cho các giao dịch bất động sản tốt hơn rất nhiều.

Riêng kênh trái phiếu cũng có nhiều tín hiệu phục hồi với giá trị phát hành trong hai tháng đầu năm tăng so với cùng kỳ, tuy nhiên hiện quy mô vẫn rất nhỏ. Nhà đầu tư vẫn thận trọng với kênh trái phiếu khi thông tin bất cân xứng còn ở mức cao. Trái phiếu phù hợp với các nhà đầu tư chuyên nghiệp, có giá trị đầu tư lớn và khả năng am hiểu năng lực tín dụng của doanh nghiệp phát hành, hơn là so với các nhà đầu tư nhỏ lẻ.