Hoàn thiện cơ chế xử phạt vi phạm hành chính trong quản lý giá

Đảm bảo phù hợp với bộ máy quản lý nhà nước

Tuy nhiên, trước yêu cầu cấp bách của việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy nhà nước, thực tiễn việc sắp xếp tổ chức bộ máy, chuyển giao nhiệm vụ giữa các cơ quan, đơn vị, đặc biệt là việc tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp và một số hệ thống cơ quan, đơn vị đang có lực lượng lớn thực hiện thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính đều tổ chức lại (như hệ thống cơ quan Thanh tra, kiểm tra các cấp) đã tác động trực tiếp đến thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của các chức danh.

Các quy định cụ thể về thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giá tại Nghị định số 87/2024/NĐ-CP hiện nay không còn phù hợp với quy định của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính, Nghị định số 189/2025/NĐ-CP ngày 01/7/2025 của Chính phủ quy định chi tiết Luật Xử lý vi phạm hành chính về thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính về thẩm quyền xử phạt, mức xử phạt và hình thức xử phạt theo thẩm quyền của các chức danh.

Điều này sẽ ảnh hưởng đến tính kịp thời trong xác định thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính cũng như thực hiện xử phạt vi phạm hành chính.

Do vậy, Bộ Tài chính cho rằng, việc xây dựng Dự thảo Nghị định là hết sức cần thiết, cấp bách để đảm bảo phù hợp với quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực giá.

Theo Bộ Tài chính, việc sửa đổi, bổ sung các quy định về thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của các chức danh trong lĩnh vực giá để bảo đảm thực hiện đồng bộ, thống nhất với các Luật sửa đổi, bảo đảm hệ thống các cơ quan, người có thẩm quyền hoạt động liên tục, thông suốt, không bị gián đoạn và tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực giá. Đồng thời tiếp tục thực hiện đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong xử phạt vi phạm hành chính; tăng cường tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị.

Từ đó, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực giá, chất lượng hoạt động của lực lượng thực thi công vụ, đặc biệt để bảo đảm phù hợp với chủ trương tổ chức bộ máy quản lý nhà nước thời gian qua và trong giai đoạn sắp tới.

Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền

Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 87/2024/NĐ-CP gồm 3 điều, trong đó tập trung điều chỉnh lớn về thẩm quyền xử phạt của các chức danh trong lĩnh vực giá. 

Cụ thể, trên cơ sở Luật Thanh tra đã bỏ các quy định về Thanh tra chuyên ngành về giá, Dự thảo Nghị định đã sửa đổi cụm từ “thanh tra chuyên ngành về giá, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về giá, thẩm định giá” thành “thanh tra, kiểm tra” tại Điều 1 cho phù hợp.

Một trong những thay đổi lớn là Dự thảo đã sửa đổi, bổ sung các quy định về thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính và áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả của các chức danh.

Để đảm bảo phù hợp với hệ thống tổ chức của các cơ quan thanh tra sau khi thực hiện sắp xếp theo quy định tại Luật Thanh tra năm 2025, Dự thảo Nghị định đã quy định thẩm quyền xử phạt của các chức danh thuộc cơ quan thanh tra thuộc các Bộ, ngành hiện còn cơ cấu cơ quan Thanh tra.

Dự thảo cũng quy định rõ phạm vi và mức phạt cụ thể theo từng chức danh, dựa trên tỷ lệ phần trăm mức xử phạt tối đa quy định tại Nghị định 189/2025/NĐ-CP. 

Dự thảo đã không quy định thẩm quyền xử phạt của cơ quan Thanh tra Chính phủ, Thanh tra tỉnh, do Nghị định số 189/2025/NĐ-CP không có quy định thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính đối với các chức danh thuộc các đơn vị này.

Đối với thẩm quyền xử phạt của cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực giá, để đảm bảo phù hợp với thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của cơ quan thực hiện nhiệm vụ quản lý ngành, lĩnh vực theo quy định tại Điều 6 Nghị định số 189/2025/NĐ-CP, dự thảo Nghị định đã bổ sung thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của các chức danh thuộc cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực giá tại trung ương và địa phương.

Về phía chính quyền địa phương, Dự thảo sửa đổi theo hướng tăng cường thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, phường, đặc khu và kế thừa quy định về thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Đối với thẩm quyền xử phạt của các lực lượng quản lý thị trường và lực lượng Công an nhân dân, Dự thảo về cơ bản kế thừa nguyên tắc quy định hiện hành và có chỉnh lý, sửa đổi cho phù hợp với các quy định tại Nghị định số 189/2025/NĐ-CP.

Về thẩm quyền áp dụng có biện pháp xử phạt bổ sung, khắc phục hậu quả, về cơ bản, Dự thảo kế thừa các quy định tại Nghị định số 87/2024/NĐ-CP còn khả thi cũng như đảm bảo phù hợp với các quy định tại Nghị định số 189/2025/NĐ-CP.

Dự kiến, sau khi lấy xong ý kiến góp ý và trình Chính phủ, dự thảo Nghị định sẽ có hiệu lực thi hành ngay từ 1/1/2026 để đảm bảo đồng bộ với các quy định của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giá.

Dự thảo Nghị định giao Bộ trưởng Bộ Tài chính có trách nhiệm hướng dẫn, tổ chức thi hành; các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, Thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chịu trách nhiệm thi hành theo lĩnh vực, địa bàn được giao quản lý.