Dự kiến cắt giảm trên 50 ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện

Phân quyền nhằm cải cách thủ tục hành chính

Tại phiên thảo luận của Quốc hội về dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) sáng 27/11, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã làm rõ ý kiến các đại biểu liên quan đến thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư. Theo Bộ trưởng, dự thảo Luật đã chỉnh lý quy định về thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư đối với dự án có yêu cầu áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù, khác với quy định của luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Theo đó, trên cơ sở được sự đồng ý của cấp có thẩm quyền, Chính phủ báo cáo Uỷ ban Thường vụ Quốc hội trước khi chấp thuận chủ trương đầu tư đối với dự án đầu tư có yêu cầu cơ chế, chính sách đặc thù, khác với quy định của luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Sau khi chấp thuận chủ trương đầu tư, Chính phủ báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Bộ trưởng cho biết, nội dung này đã được đưa vào trong dự thảo Luật để xử lý các trường hợp các dự án cấp bách, đột xuất giữa các kỳ họp Quốc hội. Theo Bộ trưởng, trước khi báo cáo Thường vụ Quốc hội, Chính phủ phải báo cáo cấp có thẩm quyền, cụ thể là Bộ Chính trị hoặc Ban Chấp hành Trung ương. Tuy nhiên, trước ý kiến một số đại biểu, cơ quan soạn thảo sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan của Quốc hội, đặc biệt là Ủy ban Kinh tế Tài chính của Quốc hội để nghiên cứu, tiếp thu phù hợp.

Liên quan đến phân cấp thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư, Bộ trưởng cho biết, Luật số 90/2025/QH15 đã phân cấp thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của Thủ tướng Chính phủ cho UBND cấp tỉnh đối với 8 nhóm dự án đầu tư. Trong đó có các dự án đầu tư có yêu cầu di dân tái định cư từ 10.000 người trở lên ở miền núi, từ 20.000 người trở lên ở vùng khác; Dự án đầu tư xây dựng mới: cảng hàng không, sân bay; đường cất hạ cánh của cảng hàng không, sân bay…

Như vậy, dự thảo Luật lần này chỉ cập nhật quy định của Luật số 90/2025/QH15, không phải quy định mới và hiện nay đang được triển khai bình thường.

Bộ trưởng cho biết thêm, hiện nay, Luật Đất đai năm 2024 và Luật Lâm nghiệp năm 2017 (sửa đổi bởi Luật Đất đai 2024) đã phân cấp thẩm quyền quyết định chuyển mục đích sử dụng đất lúa, đất và chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng của Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ cho Hội đồng nhân dân cấp tỉnh. Bên cạnh đó, dự thảo Luật Quy hoạch đang trình Quốc hội dự kiến tiếp tục phân cấp thẩm quyền quyết định hoặc phê duyệt quy hoạch. Theo đó, Quốc hội sẽ chỉ quyết định quy hoạch tổng thể quốc gia, còn quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia và quy hoạch vùng sẽ do Thủ tướng Chính phủ quyết định…

Do vậy, dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) tiếp tục phân cấp thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của Quốc hội cho Thủ tướng Chính phủ để cải cách thủ tục hành chính, đảm bảo sự đồng bộ với các Luật có liên quan.

Trước ý kiến đại biểu nêu về dự án điện hạt nhân, Bộ trưởng cho hay, nội dung này Quốc hội cũng đã thực hiện phân cấp cho Thủ tướng Chính phủ tại Luật số 90/2025/QH15, không phải là nội dung mới.

Cắt giảm tối đa ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện

Các quy định về ngành nghề kinh doanh có điều kiện cũng được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm. Các đại biểu đề nghị rà soát, cắt giảm và thu hẹp ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện.

Làm rõ nội dung này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, Bộ Tài chính đã được Thủ tướng Chính phủ giao phối hợp rất chặt chẽ với các Bộ, ngành để thực hiện việc rà soát, cắt giảm tối đa ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện.

Theo đó, dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) ban đầu báo cáo với Quốc hội dự kiến cắt khoảng 25 ngành nghề kinh doanh. Tuy nhiên, vừa qua, Bộ Tài chính tiếp tục làm việc rất quyết liệt, dự kiến sẽ cắt được khoảng 50 ngành nghề kinh doanh. "Đây là nỗ lực rất lớn", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Hiện nay, Thủ tướng Chính phủ trên cơ sở báo cáo của Bộ Tài chính tiếp tục giao cho Bộ Tài chính phối hợp với các Bộ, ngành để rà soát, cắt giảm tiếp. Theo Bộ trưởng, Bộ Tài chính đã đưa ra nhiều nguyên tắc để cắt giảmngành nghề kinh doanh có điều kiện. Nội dung này Chính phủ sẽ giao cho các Bộ, ngành để sửa đổi tiếp các điều kiện đầu tư kinh doanh, chuyển sang cơ chế "hậu kiểm", kiểm soát bằng tiêu chuẩn, quy chuẩn, bảo đảm thực hiện đầy đủ nhất quán quyền tự do kinh doanh của người dân và doanh nghiệp.

Thảo luận về dự thảo Luật, đại biểu Nguyễn Văn Thân - Đoàn Hưng Yên bày tỏ băn khoăn về việc thành lập Quỹ hỗ trợ đầu tư. Về nội dung này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho hay, việc hình thành Quỹ này đã được Quốc hội bàn rất kỹ. Nội dung này được thực hiện theo Nghị quyết số 110, Luật số 57 của Quốc hội, đã có quy định về cơ sở nguyên tắc lập Quỹ hỗ trợ đầu tư. Sau đó, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 182 ngày 31/12/2024 quy định về việc thành lập, quản lý, sử dụng Quỹ này.

Bộ trưởng nhắc lại, việc quyết định thành lập Quỹ này liên quan trực tiếp đến việc Việt Nam phải thực hiện thuế tối thiểu toàn cầu. Theo đó, cần có Quỹ hỗ trợ đầu tư nhằm hỗ trợ cho các doanh nghiệp chiến lược, đóng góp lớn vào nguồn thu ngân sách Việt Nam. Vấn đề này đã được Quốc hội bàn rất kỹ và hoàn toàn không trùng lắp với các quỹ khác. 

Về thời gian hoạt động của dự án, đại biểu Trần Văn Tiến - Đoàn Phú Thọ đề nghị xem xét lại về thời gian hoạt động của dự án đầu tư khi quy định thời gian dự án tính từ lúc có quyết định chủ trương đầu tư.

Làm rõ nội dung này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, tại Điều 27 Nghị định số 31 hiện nay đã quy định, đối với dự án đầu tư được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất thì thời hạn hoạt động của dự án được tính từ ngày nhà đầu tư được quyết định giao đất, quyết định cho thuê đất, quyết định chuyển mục đích sử dụng đất. Trường hợp nhà đầu tư đã có quyết định giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất nhưng chậm được bàn giao đất thì thời hạn hoạt động của dự án đầu tư được tính từ ngày bàn giao đất trên thực địa.

"Quy định này sẽ tiếp tục được hướng dẫn tại Nghị định khi Luật được Quốc hội thông qua", Bộ trưởng thông tin.