Đề xuất giảm mạnh một số loại lệ phí trong lĩnh vực giao thông và xây dựng

Theo Quyết định số 1757/QĐ-TTg, Bộ Tài chính được giao chủ trì phối hợp với Bộ Xây dựng và các bộ, ngành liên quan sửa đổi nội dung tại Thông tư số 199/2016/TT-BTC đã được bổ sung bởi Thông tư số 36/2022/TT-BTC và Thông tư số 38/2022/TT-BTC. Đây là các văn bản quy định mức thu, chế độ thu, nộp và quản lý lệ phí cấp giấy chứng nhận bảo đảm chất lượng, an toàn kỹ thuật của máy móc, thiết bị, phương tiện giao thông có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn; lệ phí cấp giấy phép hoạt động xây dựng; và lệ phí cấp chứng chỉ hành nghề kiến trúc sư. Bộ Tài chính cho biết việc sửa đổi là cần thiết nhằm cụ thể hóa chỉ đạo của Chính phủ về giảm chi phí tuân thủ thủ tục hành chính cho người dân và doanh nghiệp.

Việc ban hành Thông tư sửa đổi dựa trên yêu cầu bảo đảm quy định rõ ràng, minh bạch, dễ hiểu và phù hợp với pháp luật về phí và lệ phí, pháp luật chuyên ngành, chính sách quản lý thuế và ngân sách nhà nước. Dự thảo cũng kế thừa các quy định hiện hành đang phát huy hiệu quả, đồng thời điều chỉnh những nội dung không còn phù hợp thực tiễn.

Một trong những nội dung quan trọng của dự thảo là giảm mức thu lệ phí cấp giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật đối với ô tô dưới 10 chỗ ngồi. Theo Thông tư số 36/2022/TT-BTC, mức thu hiện nay đối với loại xe này là 90.000 đồng mỗi giấy chứng nhận, cao hơn nhiều so với mức 40.000 đồng áp dụng cho các loại xe khác, mặc dù quy trình cấp giấy chứng nhận là tương tự.

Cục Đăng kiểm Việt Nam đánh giá sự chênh lệch này không còn phù hợp. Thực hiện chỉ đạo tại Quyết định số 1757/QĐ-TTg, dự thảo Thông tư quy định mức lệ phí đối với ô tô dưới 10 chỗ ngồi giảm xuống còn 40.000 đồng, tương đương các loại xe khác. Việc cắt giảm này dự kiến làm giảm thu ngân sách khoảng 127 tỷ đồng mỗi năm. Dự thảo đồng thời đề xuất bãi bỏ khoản 3 Điều 1 của Thông tư số 36/2022/TT-BTC để bảo đảm tính thống nhất.

Đối với lĩnh vực xây dựng, dự thảo Thông tư sửa đổi nội dung tại Điều 4 của Thông tư số 38/2022/TT-BTC. Theo đó, mức lệ phí cấp chứng chỉ hành nghề hoạt động xây dựng đối với cá nhân được điều chỉnh giảm mạnh. Mức thu đối với việc cấp mới, cấp lại và cấp chuyển đổi giảm từ 300.000 đồng xuống còn 90.000 đồng mỗi chứng chỉ; mức thu đối với việc cấp bổ sung nội dung, cấp điều chỉnh và gia hạn giảm từ 150.000 đồng xuống còn 45.000 đồng. Lệ phí cấp giấy phép hoạt động xây dựng cho nhà thầu nước ngoài cũng được giảm từ 2.000.000 đồng xuống còn 500.000 đồng mỗi giấy phép. Việc điều chỉnh này dự kiến làm giảm thu ngân sách nhà nước trung bình khoảng 1,6 tỷ đồng mỗi năm.

Dự thảo cũng cập nhật quy định để bảo đảm phù hợp với Luật Đường sắt năm 2025, theo đó thủ tục cấp chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng cho tổ chức đã bị bãi bỏ. Vì vậy, dự thảo Thông tư loại bỏ mức lệ phí liên quan đến dịch vụ này nhằm bảo đảm đồng bộ pháp lý.

Trong bối cảnh Thông tư số 64/2025/TT-BTC đang áp dụng mức giảm 50% lệ phí đối với nhiều hoạt động cấp chứng chỉ và giấy phép theo Thông tư số 36/2022/TT-BTC và Thông tư số 38/2022/TT-BTC, Bộ Tài chính cho biết mức giảm mới theo dự thảo Thông tư cao hơn đáng kể, lên tới 56% hoặc 70% và được áp dụng thống nhất, lâu dài. Vì vậy, dự thảo Thông tư đã đề xuất bãi bỏ quy định giảm 50% mức lệ phí nêu trên tại Thông tư số 64/2025/TT-BTC để bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật.

Có thể thấy, việc đề xuất giảm đồng loạt nhiều mức lệ phí được đánh giá là bước đi có ý nghĩa trong bối cảnh Chính phủ đang thúc đẩy cải cách thủ tục hành chính và giảm chi phí cho xã hội.

Các chuyên gia nhận định việc điều chỉnh này không chỉ giúp tháo gỡ gánh nặng tài chính cho người dân, doanh nghiệp (đặc biệt trong lĩnh vực đăng kiểm và hoạt động xây dựng) mà còn góp phần thu hẹp khoảng cách giữa quy định và thực tiễn thi hành. Việc thống nhất mức thu, loại bỏ các khoản lệ phí không còn phù hợp và điều chỉnh theo hướng minh bạch hơn cũng được đánh giá là tạo nền tảng để các cơ quan quản lý vận hành hiệu quả hơn, giảm chồng chéo và nâng cao chất lượng phục vụ.