5G - chìa khóa thúc đẩy tăng trưởng mới cho Việt Nam

Phóng viên: Bà nhìn nhận thế nào về kỷ nguyên mới của nền kinh tế số Việt Nam. Những yếu tố nào tạo sự khác biệt so với thập kỷ trước?

Bà Rita Mokbel: Trong thập kỷ qua, Việt Nam đã đặt nền móng cho nền kinh tế số thông qua hạ tầng kết nối, dịch vụ CNTT động lực từ 5G, trí tuệ nhân tạo (A) và điện toán đám mây. Hiện nay, chúng ta đang bước vào một giai đoạn đầy tham vọng hơn, được dẫn dắt bởi đổi mới sáng tạo.

Việt Nam đã xác lập tầm nhìn trở thành nền kinh tế có thu nhập cao vào năm 2045, trong đó kinh tế số đóng góp 30% GDP vào năm 2030. Chính phủ giữ vai trò trọng yếu trong việc tháo gỡ rào cản và thúc đẩy nhanh quá trình phát triển hạ tầng, đồng thời đặt mục tiêu xây dựng 100 thành phố thông minh vào năm 2040.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, Việt Nam sẽ tiếp tục khai thác sức mạnh của 5G nhằm triển khai Chương trình Chuyển đổi số quốc gia, tập trung vào 3 trụ cột chiến lược: chính phủ số, kinh tế số và xã hội số.

Việc thương mại hóa 5G tại Việt Nam gần đây đã hiện thực hóa tầm nhìn của Chính phủ về việc tận dụng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo để thúc đẩy chuyển đổi số trong doanh nghiệp, đồng thời tăng tốc triển khai Công nghiệp 4.0 trên phạm vi toàn quốc. 5G được kỳ vọng sẽ tạo nên làn sóng phát triển kinh tế – xã hội toàn diện và bền vững tiếp theo cho Việt Nam.

Điều này cũng mở ra cơ hội lớn để chúng tôi đồng hành cùng Chính phủ, các nhà mạng và cộng đồng doanh nghiệp trong việc kiến tạo thế hệ hạ tầng số mới, đồng thời khai mở những ứng dụng tiên tiến được thúc đẩy bởi sức mạnh vượt trội của 5G.

Phóng viên: Bà từng nhấn mạnh rằng 5G là một "hạ tầng trọng yếu" đối với nền kinh tế số Việt Nam. Vậy theo bà, mức độ cấp thiết trong việc triển khai 5G, mở rộng mạng cáp quang và nâng cấp hạ tầng mạng hiện tại nên được sắp xếp như thế nào?

Bà Rita Mokbel: 5G chính là là xương sống của quá trình số hóa nền kinh tế, đồng thời là động lực thúc đẩy tăng trưởng toàn diện. Chuyển đổi số gần như trở thành “giải pháp vàng” để giải quyết những thách thức toàn cầu, giúp các quốc gia và doanh nghiệp khai phá tiềm năng tăng trưởng, đồng thời mang lại cho người dân nhiều cơ hội học tập, làm việc và kết nối xã hội.

Theo một nghiên cứu của Ericsson, cứ mỗi 10% gia tăng trong tỷ lệ sử dụng băng rộng di động có thể giúp GDP tăng thêm tới 0,8%.

Để phát triển kinh tế số một cách hiệu quả, Việt Nam cần đồng thời tập trung vào 3 lĩnh vực: nâng cấp hạ tầng mạng cũ, mở rộng mạng cáp quang và triển khai 5G. Ba yếu tố này có mối quan hệ chặt chẽ, bổ trợ lẫn nhau, tạo nên một hệ sinh thái số vững mạnh. Một chiến lược đa hướng, với thứ tự ưu tiên rõ ràng, chính là điều kiện tiên quyết để Việt Nam đạt được các mục tiêu kinh tế số vào năm 2030.

Nhờ đó, Việt Nam có thể kiến tạo một hạ tầng số toàn diện, vừa đáp ứng nhu cầu hiện tại, vừa sẵn sàng cho những đổi mới trong tương lai.

5G là yếu tố then chốt của nền kinh tế số Việt Nam. Đây là nền tảng kết nối mọi thứ có thể kết nối - từ thiết bị đeo hằng ngày đến máy móc công nghiệp, từ drone giao hàng đến robot hậu cần. 5G cho phép các công nghệ như AI và điện toán đám mây được triển khai ở quy mô lớn trên một mạng kết nối an toàn, đáng tin cậy và luôn sẵn sàng, mở ra những khả năng mới cho cả người tiêu dùng lẫn doanh nghiệp.

Phóng viên: Với việc triển khai các mạng 5G riêng và mạng ảo doanh nghiệp (chẳng hạn EVCN của Ericsson) tại Việt Nam, theo bà, những công nghệ này sẽ tạo ra những tác động như thế nào đối với các lĩnh vực trọng yếu như sản xuất, logistics, y tế, giáo dục và thành phố thông minh?

Bà Rita Mokbel: Đối với doanh nghiệp, 5G là nền tảng cho hoạt động linh hoạt và hiệu quả, giúp gia tăng năng suất, nâng cao tri thức và tối ưu chi phí. Hàng loạt ứng dụng 5G hiện tại và trong tương lai hứa hẹn sẽ tạo ra những bước ngoặt, giúp doanh nghiệp vận hành hiệu quả hơn, sẵn sàng cho tương lai và phát triển bền vững.

Ví dụ trong lĩnh vực sản xuất, việc triển khai các sáng tạo và công nghệ của Công nghiệp 4.0 sẽ mang lại mức hiệu quả vượt trội, cải thiện chất lượng và nâng cao năng suất.

Quá trình số hóa cũng mở ra cơ hội chuyển đổi toàn diện ngành y tế tại Việt Nam, cho phép chuyển đổi từ chăm sóc bệnh nhân ngoại tuyến sang trực tuyến. 5G đang cách mạng hóa y tế bằng những giải pháp kết nối tiên tiến, hỗ trợ phẫu thuật và chăm sóc trong bệnh viện, đồng thời mở rộng dịch vụ đến tận nhà bệnh nhân. Là bệnh viện hàng đầu trong Hệ thống Y tế Đại học Quốc gia Singapore (NUHS), Bệnh viện Đại học Quốc gia Singapore (NUH) đã tiên phong ứng dụng 5G như một giải pháp kết nối hiện đại để phát triển các dịch vụ y tế sáng tạo, nâng cao trải nghiệm bệnh nhân và chủ động cải thiện khả năng sẵn sàng tiếp nhận bệnh nhân cũng như hiệu quả chăm sóc y tế.

Một ví dụ tiêu biểu khác là lĩnh vực cảng biển. Các cảng vận hành hiệu quả chính là xương sống của ngành vận tải hiện đại. Việc nâng cao hiệu suất cảng luôn gắn liền với tối ưu hóa việc sử dụng cầu cảng, cần cẩu và phương tiện, đồng thời giảm thiểu tác động đến môi trường. Rotterdam World Gateway (RWG) hiện là cảng container đầu tiên trên thế giới vận hành hoàn toàn bằng điện, đạt mức trung hòa carbon và tận dụng hạ tầng 5G tiên tiến. Hạ tầng di động 5G này cũng có thể hỗ trợ các ứng dụng thiết yếu như xe cứu thương, lực lượng cứu hỏa và drone trong những tình huống khẩn cấp.

5G chính là nền tảng kết nối xuyên suốt, bảo đảm thành công cho các ứng dụng và giải pháp doanh nghiệp tiên tiến, nhờ khả năng kết nối liền mạch, đáng tin cậy và an toàn.

Phóng viên: Xây dựng nền kinh tế số không chỉ dừng lại ở hạ tầng - mà còn gắn liền với phát triển nhân tài và thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Bà có thể chia sẻ Ericsson Việt Nam đang hợp tác với các trường đại học và tổ chức trong nước như thế nào để đào tạo, bồi dưỡng thế hệ lực lượng lao động số kế tiếp?

Bà Rita Mokbel: Tại Ericsson, chúng tôi tin rằng công nghệ thôi chưa đủ để thúc đẩy kinh tế số; nó cần phải song hành cùng phát triển nguồn nhân lực, đổi mới sáng tạo và tăng trưởng toàn diện. Vì vậy, nỗ lực của chúng tôi tại Việt Nam không chỉ dừng ở việc triển khai hạ tầng mạng, mà còn mở rộng sang việc đồng hành hỗ trợ sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước theo những cách thiết thực và bền vững.

Chúng tôi cũng cam kết xây dựng nguồn nhân lực tương lai cho Việt Nam. Thông qua chương trình Ericsson Educate hợp tác với RMIT và Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông (PTIT), chúng tôi trang bị cho sinh viên những kiến thức nền tảng trong các lĩnh vực trọng yếu như 5G, trí tuệ nhân tạo (AI) và blockchain. Chương trình này không chỉ mang đến cơ hội tiếp cận học liệu chuẩn quốc tế, mà còn tạo điều kiện cho các hoạt động nghiên cứu hợp tác và dự án trong ngành. Nhờ củng cố kỹ năng số và khuyến khích tinh thần đổi mới sáng tạo, chúng tôi đang góp phần thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế số Việt Nam, đồng thời kiến tạo một tương lai toàn diện và bền vững hơn.

Phóng viên: Đâu là những bài học hay động lực mới từ các thị trường khác có thể áp dụng cho Việt Nam, thưa bà?

Bà Rita Mokbel: Tại Việt Nam, việc hoàn tất đấu giá băng tần 2.6 GHz và 3.5 GHz vào năm 2024 đã mở đường cho việc triển khai thương mại 5G trên phạm vi toàn quốc. Kể từ khi mạng 5G thương mại đầu tiên được ra mắt vào tháng 10/2024, đến nay tất cả các nhà mạng lớn đều đã cung cấp dịch vụ này, hướng tới mục tiêu phủ sóng cho gần như toàn bộ dân số trong những năm tới. Cùng với đó là mục tiêu đạt 100% phủ sóng băng rộng di động trên các tuyến cao tốc, quốc lộ và đường sắt vào năm 2025. Chính phủ cũng thúc đẩy tiến trình này thông qua các gói hỗ trợ dành cho nhà mạng, chẳng hạn như trợ cấp lắp đặt trạm phát sóng 5G.

Trên thế giới, Ấn Độ là quốc gia triển khai mạng 5G nhanh nhất thế giới, đạt 90% phủ sóng chỉ trong 21 tháng. Hiện nay, Ấn Độ có 394 triệu thuê bao 5G và mức tiêu thụ dữ liệu cao nhất toàn cầu, trung bình 36 GB mỗi tháng trên mỗi người dùng smartphone. Thành công này có được nhờ sự quyết tâm của chính phủ đối với nhu cầu hạ tầng số, phân bổ và quản lý băng tần hiệu quả, cùng với các quy định triển khai đơn giản. Nhờ đó, 5G đã trở thành nền tảng cho hành trình số hóa, mang lại lợi ích kinh tế ước tính 455 tỷ USD vào năm 2040.

Tại Malaysia, nhà mạng DNB đã trở thành hình mẫu toàn cầu cho 5G. Với cam kết mạnh mẽ từ chính phủ, Malaysia đã đạt hơn 80% phủ sóng, vượt tiến độ một năm. Dự kiến, việc phủ sóng toàn quốc sẽ mang lại mức tăng GDP từ 122–150 tỷ RM vào năm 2030 cho quốc gia này.

Có thể thấy, 5G đang mang lại lợi thế cạnh tranh rõ rệt cho những quốc gia tiên phong như Ấn Độ và Malaysia. Tại Việt Nam, chúng tôi cũng nhận thấy chính phủ đang tích cực khuyến khích các nhà mạng đẩy nhanh tiến độ triển khai 5G.