Thúc đẩy chuyển đổi sang mô hình kinh tế tuần hoàn

Diễn đàn “Thực hiện Kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam: Chính sách và Kết nối hành động” diễn ra ngày 10/11 tại Hà Nội đã quy tụ nhiều nhà lãnh đạo, chuyên gia và doanh nghiệp nhằm bàn giải pháp chuyển từ mô hình kinh tế truyền thống sang mô hình tuần hoàn – nơi tài nguyên được sử dụng lại, chất thải được tận dụng, và tăng trưởng đi kèm với phát triển bền vững. Chương trình có sự đồng hành của Tập đoàn Công nghiệp – Năng lượng Quốc gia Việt Nam (PVN).

Mở đầu sự kiện, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Lê Văn Lợi, đưa ra nhận định rõ ràng: “Kinh tế tuần hoàn không chỉ là khái niệm mà là kiến trúc phát triển mới.” Chính từ nhận thức đó, Việt Nam đang bước vào giai đoạn “chuyển đổi kép” – chuyển đổi số kết hợp chuyển đổi xanh – để nâng cao hiệu suất sử dụng tài nguyên, mở rộng chuỗi giá trị và giảm thiểu phát thải.

(GS.TS Lê Văn Lợi - Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam - phát biểu khai mạc Diễn đàn)

Tại hội nghị, các tham luận đã đề cập sâu vào hai mảng lớn: nông nghiệp và đô thị. Với nông nghiệp, khoảng hơn 50 triệu tấn rơm-trấu/năm đang có thể được tái chế thành vật liệu sinh khối, phân hữu cơ, hoặc năng lượng sinh học — nếu được khai thác hợp lý.

Trong lĩnh vực đô thị, vấn đề phân loại rác tại nguồn, phát triển chuỗi tái chế nhựa địa phương, và mở rộng ủ compost được nhấn mạnh như những bước tiên phong để giảm áp lực chất thải và phát thải khí nhà kính.

Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp thẳng thắn nhận rằng hệ thống hiện nay vẫn còn nhiều rào cản: chi phí đầu tư công nghệ tuần hoàn, môi trường pháp lý chưa đủ rõ ràng, thị trường sản phẩm tái chế chưa thực sự lớn mạnh, và nhận thức xã hội vẫn cần thay đổi.

Toàn cảnh Diễn đàn

Để vượt qua, các bên tham luận đề xuất: hoàn thiện thể chế, thiết lập khung đo lường chỉ số tuần hoàn quốc gia, phát triển tài chính xanh, ưu đãi thuế, mở rộng hợp tác giữa nhà nước và tư nhân, và đẩy mạnh truyền thông – giáo dục hành vi.

Kết thúc chương trình, ban tổ chức cam kết sẽ thực hiện báo cáo tổng hợp kiến nghị chính sách, với bốn nhóm giải pháp cốt lõi: hoàn thiện thể chế – đổi mới công nghệ – phát triển mô hình ngành/vùng – tăng cường hợp tác công-tư. Việc này đánh dấu một bước ngoặt trong lộ trình phát triển bền vững của quốc gia.

(TS. Lại Văn Mạnh - Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường phát biểu tại diễn đàn)

Sự kiện cho thấy rõ nước ta không chỉ đang nói về kinh tế tuần hoàn mà đang bắt đầu hành động. Nếu nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng cùng đồng hành, thì mô hình tuần hoàn có thể trở thành trụ cột mới của tăng trưởng bền vững thay vì là khẩu hiệu chính sách.