Chuyển đổi năng lượng xanh cần huy động nguồn vốn lớn

Hiện thực hóa Nghị quyết 70-NQ/TW

Bộ Chính trị nêu rõ giải pháp trọng tâm: “Hoàn thiện chính sách tài chính theo hướng huy động tối đa các nguồn vốn đầu tư tư nhân, đầu tư nước ngoài vào các dự án trong lĩnh vực năng lượng theo hình thức nhà đầu tư độc lập hoặc đối tác công tư (PPP).

Đổi mới chính sách tín dụng theo hướng linh hoạt, hiệu quả, ưu tiên bố trí vốn tín dụng cho lĩnh vực năng lượng, tạo điều kiện thuận lợi cho DN năng lượng tiếp cận các nguồn vốn; có nguồn vốn, gói tín dụng ưu đãi cho các DN có dự án năng lượng xanh, sạch, công nghệ mới; DN đầu tư vào hệ thống dự trữ năng lượng, nghiên cứu, phát triển và sản xuất thiết bị năng lượng trong nước.

Hoàn thiện chính sách thuế để khuyến khích sản xuất, sử dụng năng lượng sạch, NLTT và các trang thiết bị sản xuất trong nước. Nhà nước có cơ chế hỗ trợ nhà đầu tư thực hiện các dự án năng lượng phi lợi nhuận, thân thiện môi trường”.

Để hiện thực hóa Nghị quyết 70-NQ/TW, Bộ Công Thương đang xây dựng và hoàn thiện hồ sơ dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về các cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026-2030 để trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10 (tháng 10/2025).

Ông Trần Hoài Trang, Cục phó Cục Điện lực, Bộ Công Thương cho biết, theo dự kiến, Nghị quyết quy định về một số cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ khó khăn phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026 - 2030, bao gồm: Quy hoạch phát triển điện lực, phương án phát triển mạng lưới cấp điện trong quy hoạch tỉnh; đầu tư xây dựng dự án điện lực; phát triển điện gió ngoài khơi; mua bán điện trực tiếp…

"Bộ Công Thương rất hy vọng nếu Nghị quyết này được ban hành sẽ tạo một hành lang pháp lý thông thoáng, thúc đẩy phát triển các dự án nguồn điện, lưới điện nhanh chóng, đáp ứng được nhu cầu phụ tải của hệ thống điện trong bối cảnh đất nước đang vươn mình với mục tiêu tăng trưởng mỗi năm là hai con số giai đoạn 2026 – 2030"- ông Trang nhấn mạnh.

Nhu cầu vốn lớn

Với vai trò trụ cột trong triển khai Nghị quyết 70-NQ/TW của Bộ Chính trị, ông Nguyễn Tài Anh, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết, theo Quy hoạch Điện VIII điều chỉnh dự kiến tổng vốn đầu tư yêu cầu hệ thống điện từ 13-15 tỷ USD, trong đó khoảng 75% và nguồn điện, 25% vào hệ thống lưới điện (gồm truyền tải và phân phối).

“Trong bối cảnh hiện nay, EVN đã xác định rõ các định hướng chiến lược trong giai đoạn tới nhằm góp phần thực hiện mục tiêu quốc gia về giảm phát thải khí nhà kính trong hoạt động năng lượng từ 15–35% so với kịch bản phát triển thông thường đến năm 2030..”-ông Tài Anh bày tỏ.

Liên quan đến giải pháp về vốn, Phó Tổng Giám đốc EVN cho biết, đơn vị đã rà soát, nghiên cứu, xây dựng kế hoạch huy động vốn cho các dự án đầu tư theo chiến lược phát triển Tập đoàn, hợp tác huy động tối đa nguồn vốn của các tổ chức quốc tế đối với quản lý, đầu tư, vận hành phục vụ quá trình chuyển dịch năng lượng của EVN. Đặc biệt EVN đề xuất các cơ chế chính sách tài chính, thu hút các nguồn vốn xanh, ưu đãi.

“Tập đoàn đoàn huy động cho các dự án chiến lược, bao gồm JETP, triển khai tài chính xanh, thu hút vốn đầu tư từ các tổ chức tài chính để giảm áp lực đầu tư cho vốn Nhà nước. Để đáp ứng nhu cầu vốn trong thời gian tới, EVN mong muốn được tiếp cận trực tiếp các nguồn vốn vay ưu đãi quốc tế, đồng thời có cơ chế bảo lãnh nhằm giảm áp lực vốn đầu tư…”- đại diện EVN đề nghị.

Các TCTD rất quan tâm tập trung nguồn vốn cho vay vào chuyển đổi năng lượng xanh

Chia sẻ tại Hội thảo, bà Phạm Thị Thanh Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết, ngành Ngân hàng đã có 10 năm thúc đẩy tín dụng xanh, bắt đầu từ năm 2015,

Sau 10 năm triển khai, theo lãnh đạo Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, kết quả cho vay tín dụng xanh khá tích cực. Có nhiều tổ chức tín dụng (TCTD) cho vay dự án xanh theo 12 danh mục. Tốc độ tăng trưởng tín dụng xanh bình quân từ năm 2017 đến nay đạt 22%. Riêng với NLTT, có sự tăng trưởng vượt bậc.

“Năm 2017 dư nợ cho vay ngành NLTT chỉ có 9.500 tỷ đồng, thì đến cuối tháng 6/2025 dư nợ tăng lên gần 290.000 tỷ đồng. Nếu tính tốc độ tăng trưởng tín dụng bình quân của ngành NLTT, thì đạt khoảng 150% và cao hơn nhiều so với tăng trưởng dư nợ bình quân của tín dụng xanh. Điều này cho thấy các TCTD rất quan tâm tập trung nguồn vốn cho vay vào chuyển đổi năng lượng xanh…” bà Tùng nhấn mạnh.

Cũng theo bà Tùng, trong tổng dư nợ tín dụng xanh, tỷ trọng cho vay NLTT chiếm lớn nhất là 39%. Một trong 4 trụ cột Nghị quyết 70-NQ/TW thì tài chính đóng vai trò quan trọng. Nguồn lực thực hiện Nghị quyết 70- NQ/TW xuất phát từ nguồn tín dụng - từ các hệ thống TCTD thương mại, tín dụng từ ngân hàng chính sách.

Trong danh mục cho vay tín dụng đầu tư, thì có cho vay NLTT. Nguồn tín dụng thương mại có Nghị quyết 198/2025/QH15 của Quốc hội cho cơ chế lãi suất 2% với chủ đầu tư thực hiện dự án về xanh, trong đó có NLTT. Với cơ chế hỗ trợ 2%, NHNN đang xây dựng Nghị định trình Chính phủ và hoàn thiện trong năm 2025.

Ngoài ra, nguồn từ thị trường vốn có thị trường trái phiếu xanh và sàn giao dịch tín chỉ carbon.Về trái phiếu xanh, đang thiếu khuôn khổ pháp lý xây dựng Quyết định về trái phiếu xanh.

Hiện còn thiếu Nghị định giao dịch trên thị trường carbon, Bộ Tài chính đang phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) trình Chính phủ ban hành Nghị định này.

Cũng theo đại diện Vụ Tín dụng và Kinh tế ngành, hiện trong quy định về cơ chế đặc thù và phát triển kinh tế tư nhân, Quốc hội có chỉ đạo hỗ trợ 2% lãi suất. Hỗ trợ dự án tuần hoàn và ESG. Thực hiện thông qua các quỹ và ngân hàng thương mại. Các quỹ cho vay cũng hỗ trợ 2%.

“Các Nghị định này đang thực hiện và hoàn thành trong năm 2025”, bà Tùng cho hay.

Về nguồn từ đầu tư tư nhân khác để phát triển nguồn tín dụng, danh mục xanh, bà Tùng cho biết, đã được ban hành theo Quyết định 21/2025/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ Quy định tiêu chí môi trường và việc xác nhận dự án đầu tư thuộc danh mục phân loại xanh, song chưa triển khai vì chưa có hướng dẫn từ Bộ NN&MT.

Về đề xuất cho phép EVN trực tiếp tiếp cận vốn vay từ các tổ chức quốc tế, bà Phạm Thị Thanh Tùng cho biết, tiếp cận nguồn lực nước ngoài hiện có 2 kênh, trong đó, tổ chức trong nước vay trực tiếp từ nước ngoài cũng cần có sự thông báo về việc huy động nguồn lực từ nhà đầu tư nước ngoài, thông qua Bộ Tài chính.

“Năng lượng là ngành ưu tiên nên doanh nghiệp được hưởng lãi suất ưu đãi. Đến nay, ngành Ngân hàng đã cấp vốn 524.000 tỷ đồng cho ngành điện, chiếm 3% tổng dư nợ” bà Tùng chia sẻ.