Điều chỉnh danh mục cửa khẩu và mặt hàng trong dự thảo Biểu thuế Việt Nam – Campuchia

Sửa đổi, hoàn thiện nhiều quy định cụ thể

Tính đến thời điểm hiện tại, Bộ Tài chính đã nhận được 44 trên tổng số 67 công văn tham gia ý kiến. Trong đó có 20 văn bản trả lời của các Bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; 22 trong số 34 công văn từ đại diện Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; cùng công văn tham gia ý kiến của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam. Đáng chú ý, không có ý kiến góp ý nào của người dân và doanh nghiệp thông qua Cổng Thông tin điện tử Chính phủ.

Qua tổng hợp, Bộ Tài chính cho biết có 13 ý kiến được tiếp thu toàn bộ, 1 ý kiến được giải trình, 2 ý kiến tiếp thu một phần; các ý kiến còn lại bày tỏ sự đồng thuận hoặc không có ý kiến đối với Dự thảo. Các ý kiến tham gia đều thống nhất về sự cần thiết ban hành Nghị định nhằm tiếp tục triển khai Biểu thuế ưu đãi đặc biệt giữa Việt Nam và Campuchia trong giai đoạn mới, góp phần thúc đẩy thương mại song phương, tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu qua biên giới, đồng thời bảo đảm tuân thủ các cam kết hai bên đã ký kết.

Trên cơ sở tổng hợp và tiếp thu các ý kiến nêu trên, Bộ Tài chính đã hoàn thiện Dự thảo Nghị định. Dự thảo được xây dựng kế thừa các quy định tại Nghị định số 05/2024/NĐ-CP ngày 24/01/2024 về Biểu thuế áp dụng cho giai đoạn 2023-2024. Dự thảo Nghị định gồm 7 điều, trong đó có 4 điều được giữ nguyên nội dung như ở Nghị định số 05/2024/NĐ-CP, bao gồm phạm vi điều chỉnh; đối tượng áp dụng; Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt cùng danh mục hàng hóa nhập khẩu theo hạn ngạch thuế quan và danh mục các cặp cửa khẩu được phép thông quan; và điều kiện áp dụng thuế suất ưu đãi đặc biệt.

Ngoài ra, Dự thảo bổ sung 1 điều mới; chỉnh lý 2 điều; điều chỉnh 1 điều và cập nhật Phụ lục về các cặp cửa khẩu. Việc chỉnh lý và bổ sung nhằm bảo đảm phù hợp với tình hình thực tế của giai đoạn mới, đồng thời đáp ứng yêu cầu về tính thống nhất giữa Dự thảo Nghị định và Bản Thỏa thuận do hai nước ký kết.

So với Nghị định 05/2024/NĐ-CP, Dự thảo Nghị định bổ sung Điều 7 quy định trách nhiệm thi hành; chỉnh sửa tên gọi Điều 6 thành hiệu lực thi hành; và cập nhật tên gọi mặt hàng lá thuốc lá chưa chế biến thành lá thuốc lá khô để bảo đảm thống nhất với quy định tại Điều 4 và Điều 7 của Bản Thỏa thuận.

Theo báo cáo từ Bộ Tài chính, trong năm 2024 chỉ có 2 mã hàng thuộc nhóm lá thuốc lá chưa tước cọng tận dụng thuế suất nhập khẩu ưu đãi đặc biệt (mã HS 2401.10.50 và 2401.10.90). Tổng kim ngạch nhập khẩu của 2 mã hàng này chiếm tỷ trọng nhỏ, tương đương 1% tổng kim ngạch nhập khẩu của 29 mã hàng quy định trong Bản Thỏa thuận, và chiếm khoảng 0,2% tổng kim ngạch nhập khẩu từ Campuchia năm 2024. Vì vậy, điều chỉnh tên gọi nhằm bảo đảm sự thống nhất về khái niệm và kỹ thuật, đồng thời không ảnh hưởng đáng kể đến kim ngạch nhập khẩu.

Bên cạnh đó, Dự thảo điều chỉnh điểm a khoản 4 Điều 5 theo hướng quy định các mặt hàng lúa gạo do phía Việt Nam đầu tư, trồng tại Campuchia khi nhập khẩu về Việt Nam sẽ áp dụng theo quy định hiện hành của pháp luật. Việc điều chỉnh nhằm làm rõ cách thức áp dụng chính sách thuế đối với nhóm hàng này, bảo đảm tính minh bạch và phù hợp với tình hình sản xuất nông nghiệp liên kết giữa hai nước.

Cập nhật danh mục các cặp cửa khẩu

Một nội dung quan trọng khác là việc cập nhật Phụ lục III về danh mục các cặp cửa khẩu được phép thông quan hàng hóa hưởng thuế suất nhập khẩu ưu đãi đặc biệt. Dù số lượng và tên gọi các cửa khẩu được giữ nguyên so với giai đoạn trước, nhưng tên đơn vị hành chính cấp tỉnh đã được điều chỉnh để phù hợp với tổ chức địa giới hành chính sau khi Trung ương ban hành Nghị quyết 60-NQ/TW ngày 12/4/2025 về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh. Theo đó, một số cửa khẩu phía Việt Nam nay đã thuộc về các tỉnh mới sau khi sáp nhập. Việc cập nhật này nhằm bảo đảm tính chính xác, tránh nhầm lẫn khi triển khai thực hiện.

Liên quan đến vấn đề thay đổi tên gọi đơn vị hành chính cấp tỉnh, Bộ Tài chính đã có Công văn số 11644/BTC-QLN ngày 30/7/2025 và Công văn số 14042/BTC-QLN ngày 10/9/2025 gửi Bộ Công Thương đề nghị phối hợp rà soát và cập nhật Phụ lục III của Bản Thỏa thuận. Ngày 29/8/2025, Bộ Công Thương cũng đã có Tờ trình số 6562/TTr-BCT gửi Thủ tướng Chính phủ, trong đó đề nghị Bộ Tài chính sớm xây dựng và ban hành Nghị định dựa trên nội dung Bản Thỏa thuận hiện hành; đồng thời cho biết sẽ tiếp tục phối hợp trong việc cập nhật, điều chỉnh các thông tin kỹ thuật tại những giai đoạn triển khai tiếp theo.

So với Nghị định số 05/2024/NĐ-CP, Dự thảo Nghị định mới lược bỏ 1 dòng hàng là mặt hàng chứa thịt lợn đóng bao bì kín khí để bán lẻ (mã HS 1602.10.10) khỏi Biểu thuế ưu đãi đặc biệt do thuế suất nhập khẩu của mặt hàng này đã giảm về mức 0% theo Hiệp định ATIGA, đồng thời phù hợp với kết quả đàm phán mới nhất giữa hai bên.

Về thủ tục hành chính, Bộ Tài chính khẳng định, Dự thảo Nghị định không phát sinh thủ tục mới, bảo đảm không tăng thêm gánh nặng cho doanh nghiệp và cơ quan thực thi.

Về phân cấp, phân quyền, Dự thảo Nghị định tiếp tục đẩy mạnh việc phân quyền cho các cơ quan thực thi: cơ quan Hải quan được giao xử lý tiền thuế nộp thừa theo quy định pháp luật về quản lý thuế; đồng thời Điều 7 của Dự thảo quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan Nhà nước, tổ chức và cá nhân trong việc tổ chức thực hiện Nghị định.

Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, việc hoàn thiện Dự thảo Nghị định Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt Việt Nam – Campuchia giai đoạn 2025-2026 là bước triển khai quan trọng, góp phần thúc đẩy hoạt động thương mại song phương, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, đồng thời bảo đảm sự hài hòa trong điều hành chính sách thuế xuất nhập khẩu và phù hợp với bối cảnh tái cơ cấu đơn vị hành chính tại Việt Nam.