Đại biểu Quốc hội nêu quan điểm về bộ sách giáo khoa thống nhất cả nước

Đại biểu Quốc hội cho rằng, Bộ GDĐT không nên tự tổ chức viết một bộ sách giáo khoa thống nhất cả nước, vì có thể triệt tiêu tính sáng tạo của người học.

Ngày 17.11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về những cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển GDĐT.

Dự thảo quy định Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quyết định một bộ sách giáo khoa giáo dục phổ thông để áp dụng thống nhất toàn quốc bắt đầu từ năm học 2026 -2027, lộ trình đến năm 2030 cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho tất cả học sinh.

Chính phủ đề xuất Quốc hội xem xét việc sử dụng một bộ sách giáo khoa giáo dục phổ thông thống nhất trên toàn quốc từ năm học 2026-2027. Ảnh: Vân Trang

Đóng góp ý kiến cho nội dung này, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn Hải Phòng) cho rằng, khái niệm "quyết định" chưa có nội hàm rõ ràng.

"Hiện cả nước đang sử dụng nhiều bộ sách giáo khoa, tất cả đều đã trải qua quy trình thẩm định nghiêm ngặt và được hội đồng thẩm định quốc gia phê duyệt. Vì vậy, cần làm rõ: Bộ trưởng sẽ lựa chọn một bộ sách trong số các bộ sách đang sử dụng, hay sẽ chỉ đạo biên soạn một bộ sách hoàn toàn mới?" - đại biểu phân tích và đặt vấn đề.

Cùng thảo luận về nội dung này, đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn Hà Nội) cho rằng, cần cách hiểu đúng về việc cung cấp một bộ sách giáo khoa thống nhất trên toàn quốc.

Đại biểu Hoàng Văn Cường cho rằng, Bộ GDĐT không nên tự tổ chức viết một bộ sách giáo khoa thống nhất cả nước, vì có thể triệt tiêu tính sáng tạo của người học. Ảnh: Media

Đại biểu cho rằng, Bộ GDĐT không nên tự tổ chức viết một bộ sách giáo khoa, rồi đưa vào dạy thống nhất trong toàn quốc, bởi nếu như vậy, bộ sách ấy rất dễ trở thành “kinh điển”.

"Mọi người dạy theo sách, học theo sách, thi theo sách, như vậy sẽ triệt tiêu toàn bộ tư duy đổi mới, sáng tạo của người học” - đại biểu Cường lập luận.

Theo ông, học sinh Việt Nam rất thông minh, nhưng tư duy sáng tạo chưa cao, một phần vì nhiều năm qua, học sinh chỉ học và làm theo đúng sách, đúng đáp án, không có không gian diễn đạt, sáng tạo theo cách hiểu của mình.

“Nếu bây giờ lại quay lại mô hình Bộ viết, Bộ ban hành và toàn quốc dùng một bộ sách, tôi cho rằng sẽ rất đáng lo cho sự phát triển tư duy sáng tạo của thế hệ tương lai” - đại biểu Hoàng Văn Cường nói.

Theo đó, ông ủng hộ việc cung cấp một bộ sách thống nhất để tất cả học sinh có phương tiện học tập giống nhau trên toàn quốc, tiến tới miễn phí. Tuy nhiên, đại biểu lưu ý, phải tránh tình trạng “học theo sách - thi theo sách” một cách máy móc.

Cùng vấn đề này, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (đoàn TPHCM) cho rằng điều quan trọng nhất khi thực hiện một bộ sách giáo khoa thống nhất là giảm lãng phí.

Bà Lan bày tỏ băn khoăn về quy định, các địa phương có điều kiện thì sẽ thực hiện miễn phí sách giáo khoa từ năm học 2026-2027 tại khoản 1 và đề nghị: "Không nên phân biệt địa phương có điều kiện hay không có điều kiện".

Đây cũng là nội dung được Ủy ban văn hóa và Xã hội của Quốc hội đề cập tại báo cáo thẩm tra dự thảo sáng cùng ngày.

Theo đó, cơ quan thẩm tra đề nghị làm rõ quy định trên, để tránh hiểu sai thành ưu tiên cung cấp miễn phí sách giáo khoa trước cho học sinh các địa phương có điều kiện thay vì ưu tiên cho học sinh vùng khó khăn.

Phương án nào cho bộ sách giáo khoa thống nhất?

Tại phiên họp tổ trước đó, ngày 22.10, Bộ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh, bộ sách giáo khoa thống nhất dùng chung cho cả nước sẽ được triển khai ngay từ năm học 2026–2027.

Việc biên soạn, thẩm định, ban hành bộ SGK thống nhất sẽ được thực hiện theo quy trình chặt chẽ, khoa học, kế thừa những kết quả đã đạt được của giai đoạn trước, đồng thời khắc phục những bất cập còn tồn tại.

Bộ dự kiến, trong tháng 11 sẽ có phương án cụ thể để thực hiện chủ trương nêu trên.