Áp thuế vàng là cần thiết, nhưng cần tính đến điều đã từng xảy ra ở nhiều nước

Đánh thuế vàng thế nào?

Gần đây, đề xuất đánh thuế vàng liên tục được đưa ra trong bối cảnh giá vàng trong nước tăng mạnh và nới rộng khoảng cách với thế giới khoảng 20 triệu đồng/lượng. Hiện, giá vàng miếng SJC bán ra ở mức 152 triệu đồng/lượng.

Mới đây, Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) đề xuất áp dụng thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ đối với hoạt động kinh doanh vàng vật chất.

VAFI kiến nghị biện pháp góp phần ổn định thị trường vàng bằng cách áp 10% thuế giá trị gia tăng trên hóa đơn bán hàng với vàng miếng, vàng trang sức. 

Tại dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi vừa được trình Quốc hội, Chính phủ đề xuất bổ sung quy định thu nhập từ chuyển nhượng vàng miếng vào diện chịu thuế.

Mức thuế thu nhập cá nhân với vàng miếng dự kiến là 0,1% trên giá chuyển nhượng từng lần. Chính phủ sẽ quy định cụ thể thời điểm áp dụng, ngưỡng giá trị vàng miếng chịu thuế và điều chỉnh thuế suất phù hợp với lộ trình quản lý thị trường vàng.

Trước các đề xuất đánh thuế vàng, chia sẻ với phóng viên, TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính - ngân hàng bày tỏ quan điểm, tốt nhất nên đánh thuế trên lợi nhuận, không nên đánh thuế trên giá trị giao dịch, như vậy sẽ công bằng và đồng đều với các loại tài sản khác, đồng thời phù hợp với thông lệ quốc tế.

Tuy nhiên, theo ông, trong trường hợp nhiều người mua vàng từ lâu hoặc không có bằng chứng về giá đầu vào, việc đánh thuế trên lợi nhuận sẽ gặp trở ngại.

Để giải quyết vấn đề này, một số ý kiến đề xuất đánh thuế trên giá trị giao dịch. Theo ông Hiếu, đánh thuế theo cách này là chưa phù hợp, bởi số tiền người dân dùng để mua vàng thực chất có thể đã là thu nhập sau thuế từ lương hoặc kinh doanh. Nếu tiếp tục đánh thuế trên giá trị giao dịch sẽ dễ dẫn đến tình trạng “thuế chồng thuế”.

Ông cho rằng, việc người dân mua vàng để tích lũy, phòng thân hoặc như một loại “bảo hiểm”, hay để thừa kế… nếu bị đánh thuế cần được cân nhắc kỹ.

Cũng theo TS. Nguyễn Trí Hiếu, nếu đã là chính sách thuế thì nên áp dụng thường xuyên, không nên dùng thuế để bình ổn thị trường tại một thời điểm hay giai đoạn nhất định. Tuy vậy, việc áp thuế cũng có thể góp phần bình ổn thị trường vàng trong từng giai đoạn, chẳng hạn khi xuất hiện nhiều hoạt động buôn lậu và đầu cơ.

Ông nhận định, đánh thuế có thể tác động đến hành vi của nhà đầu tư và phần nào hạn chế đầu cơ, thao túng thị trường.

“Tuy nhiên, việc ổn định thị trường vàng không thể dựa vào biện pháp đánh thuế. Thuế chỉ là công cụ của chính sách tài khóa, không phải biện pháp hữu hiệu để bình ổn thị trường. Muốn thị trường vàng ổn định, cần đảm bảo cung - cầu cân đối; nếu cung đáp ứng được cầu thì thị trường sẽ ổn định”, ông Hiếu nhấn mạnh.

Chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh cũng cho rằng, việc đánh thuế kinh doanh vàng là cần thiết, tuy nhiên cần cân nhắc thời điểm nào nên áp dụng và mức độ đánh thuế là bao nhiêu.

“Vàng cũng chỉ là một mặt hàng bình thường, việc đánh thuế vàng chỉ nên đánh thuế một lần, tránh đánh thuế chồng thuế”, ông nói.

Lưu ý khi đánh thuế vàng

Chia sẻ tại buổi họp báo mới đây, ông Shaokai Fan, Giám đốc khu vực châu Á - Thái Bình Dương (không bao gồm Trung Quốc) kiêm Giám đốc Ngân hàng Trung ương Toàn cầu tại Hội đồng Vàng thế giới, cho rằng, bất kỳ giải pháp nào về thuế với vàng ở Việt Nam cũng nên thiết kế để đáp ứng 2 mục tiêu. Đó là giảm tối đa tình trạng đầu cơ và tránh hiện tượng người dân chuyển từ giao dịch tại thị trường chính thức sang phi chính thức (chợ đen) để “né” thuế.

“Tình trạng này đã xảy ra ở nhiều nước. Khi đánh thuế cao với vàng, người dân sẽ tìm đến với thị trường chợ đen để giao dịch, khi đó sẽ phản tác dụng và trái ngược với định hướng tự do hóa thị trường vàng ở Việt Nam”, ông Shaokai Fan lưu ý.

Cùng với đó, đại diện Hội đồng Vàng thế giới cũng nói tới tác động của thuế đối với vàng trong mối tương quan giữa Việt Nam với các nước láng giềng. Khi có mức chênh lệch về thuế sẽ tạo ra dòng chảy tự nhiên. Ví dụ, ở Singapore, Hồng Kông (Trung Quốc), Malaysia… không đánh thuế vàng mà giả sử Việt Nam áp thuế thì có thể khiến vàng sẽ chảy xuyên biên giới từ nước này sang nước khác. Đây là điểm Việt Nam cần cân nhắc.

Liên quan tới quản lý thị trường vàng, Việt Nam đang tính toán sẽ thí điểm sàn giao dịch vàng, ông Shaokai Fan cho rằng, điều quan trọng là Việt Nam cần xác định rõ mục đích cuối cùng, quan trọng của việc lập sàn giao dịch vàng tập trung là gì. Nếu để tạo thuận lợi cho sự vận hành của thị trường vàng trong nước thì nên thực hiện.

“Xét bối cảnh tổng thể hơn, Chính phủ Việt Nam đang định hướng TPHCM thành trung tâm tài chính quốc tế. Nếu đó là một trong những mục tiêu của việc đưa ra sàn vàng tập trung, tôi nghĩ sẽ cần rất nhiều cải cách, động thái tự do hóa thị trường vàng trước khi sàn giao dịch vàng như vậy đi vào hiện thực”, ông Shaokai Fan nói.

Trong tự do hóa thị trường vàng, ông Shaokai Fan đánh giá, sàn giao dịch vàng như Trung Quốc là một mô hình khá thú vị.

Quy mô thị trường Trung Quốc quá lớn, cấu trúc thị trường cũng rất đặc thù, là hệ thống khép kín mang tính kiểm soát. Trung Quốc kiểm soát xuất nhập khẩu vàng rất chặt chẽ, chủ yếu để phục vụ nhu cầu thị trường trong nước, kiểm soát chênh lệch giữa giá trong nước với giá quốc tế.

Ông cho rằng, nếu Việt Nam muốn đi theo hướng kiểm soát thị trường như vậy, có thể mô hình Trung Quốc là phù hợp. Tuy nhiên, nếu định hướng trong lâu dài, Việt Nam muốn xây dựng trung tâm tài chính quốc tế thì một mô hình tự do hóa hơn, mở hơn là điều nên cân nhắc, xem xét và cần điều chỉnh cho phù hợp với thị trường Việt Nam.

- 05:30 12/11/2025